Rond Anglesey

Dit jaar bood de Nederlandse Kano Bond naast de traditionele tochten en kampen in Nederland ook een langere tocht in het buitenland aan, en wel van 27 april tot en met 3 mei rond Anglesey.

Anglesey is een eiland in Wales met prachtige rotskusten en grotten dat ook een uitdagend vaargebied is voor zeekajak vaarders. Sterke getijstromen in combinatie met de kustvorm zorgen voor 'tidal races' en 'overfalls' waar bij de tochtplanning en navigatie terdege rekening mee moet worden gehouden.

Het plan was om in vijf dagen rondom Anglesey te varen. Als door ongunstige weersomstandigheden een (compleet) rondje onmogelijk zou zijn dan heeft het eiland vrijwel overal wel beschutte stukjes kust voor dagtochten. Deelname stond open voor iedere geoefende vaarder op het niveau NKB-zeevaardigheid.

Zaterdag 26 april 2003 (Anglesey Sea & Surf Centre)
24hr: S/SE veering SW-4/5 but 6/7 developing for a time; sea state: slight to moderate becoming rough at exposed waters.
48hr: SW-4/5 backing E/SE locally 3 overnight occasional 6/7 at first; sea state: slight to moderate, rough for at time at exposed waters.
Tegen 19:00 uur arriveren Arjan, Gerard, Hans en Herman op de 'uitvalsbasis' van deze tocht; het Anglesey Sea & Surf Centre vlakbij Holyhead. Drie van de deelnemers zijn actieve zeevaarders binnen de Haarlemse Kano Vereniging. Iedereen voldoet 'op papier' ruimschoots aan het vereiste niveau. De weersomstandigheden zijn al gelijk 'problematisch'. De weersverwachting van vandaag voor het zeegebied 'Irish Sea' was al Zuidwest 5/7, met later kans op windkracht 8. En het waait al de afgelopen dagen hard van zuidoost tot zuidwest. De hele zuidwestkust van Anglesey is dus al 'off limits'. Maar niet getreurd. Ik redeneer erg 'simplistisch' dat het al een aantal dagen hard waait en dat er wel weer een paar kalme dagen aan staan te komen. Dus als we beginnen aan de zuidkant van de Menai Strait kunnen we de komende drie dagen 'beschut' varen. Tegen de tijd dat we bij Carmel Head, de noordwest punt van Anglesey, aankomen hoop ik op gunstige omstandigheden voor het vervolg aan de west en zuidwest kust. Op het zeekajak centrum vertellen ze nog doodleuk dat ze de afgelopen twee maanden prachtig weer gehad hebben...

Zondag 27 april (Ysgubor Isaf - Trwyn Penmon)
24hr: SW-6 or 7 decreasing S-4 later increasing SE-5/7; sea state: moderate to rough.
48hr: SE-5/7 increasing SW-7 to gale 8, decreasing 5/6; sea state: rough or very rough
De tocht lijkt een 'herhaling' te worden van de poging van Herman en ik van vorig jaar om Anglesey te ronden. We rijden naar de camping Coed Helen in Caernarfon. Maar helaas biedt deze camping nu geen mogelijkheden meer voor tent kampeerders. Het stallen van de auto's is dus nu opeens problematisch. Uiteindelijk komen we uit bij een 'public slipway' naast een woonhuis met een ommuurd terreintje waar jachtjes staan opgeslagen. Dit is vlakbij Ysgubor Isaf. De bewoners zijn bijzonder vriendelijk en we mogen de auto's op het eigen terrein parkeren. De vrouw kijkt ons met angstige ogen aan als wij zeggen dat we met dit weer gaan varen. Zij heeft vroeger gevaren. Ik ken gelukkig nog beschrijving van de 'Caernarfon Bar' uit de coast pilot zowat uit mijn hoofd: 'Southwest entry into the Menai Strait can be a very hazardous task in onshore winds of force 5 or over, particularly if there is a strong swell running'. Na drie dagen harde wind uit ZO tot ZW laat het zich raden hoe het daar tekeer gaat. We kunnen achter het muurtje de zeekajaks inpakken. Dat is wel zo handig want het waait hard. De Menai Strait is wit van de schuimkoppen. Om 14:45 steken we van wal. Met de harde wind pal in de rug surfen we met een noodgang door de Menai Strait. Om 15:45 bij Y Felinheli (Port Dinorwig). Om 16:15 pauzeren we aan de oostkust van Anglesey vlak voor zuidelijke brug. Ik probeer het zo uit te kienen dat we met maximale stroom door de Swellies varen; het gebied tussen de twee bruggen over de Menai Strait waar het maximaal acht knopen stroomt. De sterke stroming loopt langs beide zijden van het eilandje Pont Britannia. We worden naar het linker kanaal gezogen en Gerard komt vast te liggen op een ondiepte en kan met geen mogelijkheid meer bij ons komen. We moeten dus allemaal linksom het eilandje heen. Achter het eilandje bespreken we het vervolg van het strijdplan om door de Swellies te varen. We kunnen ons nog even uitleven om met keerwatertjes pakken grotendeels weer linksom het eilandje te komen. Dan pakken we weer de hoofdstroom en gaan vol door de Swellies (16:50). Het is wind en stroom mee en de staande golven vallen een beetje tegen. Achter de 'suspension bridge' duiken we weer een keerwater in. Dit was weer een 'te snelle' passage van zo een mooi levendig stukje water. Om 18:20 zijn we bij Beaumaris. Vanaf hier krijgen we stroom tegen en met de wind er tegenin worden de golven weer hoger en kan er flink gesurft worden. Maar dit scenario ken ik maar al te goed. We schieten niet meer zo op en langs de kant hebben we keerwater stroming mee en minder hoge golven. Om 19:45 zijn we bij Trwyn Penmon. In de beschutting van de kust en achter een hoge grindwal vinden we net genoeg plaats voor vier tentjes. Hans slaapt daarom vannacht bij Arjan in de tent. Regelmatig luidt de bel van de vuurtoren met het veelzeggende opschrift "No Passage Landward".

Maandag 28 april (Trwyn Penmon - Lligwy Bay)
24hr: S/SW-5/7 increasing 6/7, 4/5 overnight; sea state: rough becoming moderate to rough.
48hr: SW-4/5 backing S-6 for at time; sea state: moderate to rough.
Mijn voorzichtige inschatting is dat met de huidige sterkte van de wind in combinatie met het niveau van de groep een rondje om Puffin Island net verantwoord kan zijn. We steken om 10:00 van wal. Ik vaar een koers die ons rechts van het rode baken moet brengen alvorens we mikken op het eiland. Ondanks mijn verwoede aanwijzingen richt Herman zijn boeg op de zuidpunt van Puffin Island en de anderen volgen hem in plaats van mij. Het resultaat is dat de stroming hen midden op de ondiepte tussen de rode boei en Puffin Island brengt. De windgolven zorgen voor ruw water over deze ondiepte. Het is nog net geen tidal-race, maar het begint er op te lijken. Kortom niet de beste start van de dag. Aan de oostkust van Puffin Island varen we redelijk beschut. Er broeden veel vogels op het eiland. We zien zeehonden en aan de westkust zelfs één enkele puffin (papegaaiduiker). Het eiland, lang verstoken van puffins, doet zijn naam weer eer aan. Op het kleine stukje terug naar het 'vasteland' van Anglesey beulen we tegen windkracht 5/6 in. Zet dit de toon voor de rest van de tocht?; marginale vaarcondities? Om 10:45 varen we weer beschut. In de beschutting van de noordoostkust bereid ik mij en de anderen voor op wat komen gaat. We pauzeren om 12:00 nog op een grindstrandje met oude ruines. Het brede Red Wharf Bay is een onderdeel van een geologische 'insnijding' tot aan Malltraeth Bay aan de zuidwestkust. Als deze insnijding een metertje lager was geweest dan bestond Anglesey uit drie eilanden. Nu ligt alleen Holy Island 'los' van de rest van Anglesey. Het ondiepe Red Wharf Bay is vijf kilometer lang en twee kilometer breed en biedt weinig beschutting voor een zuidwesten wind die door de laagvlakte giert. Het positieve is dat het 'hoger' wal is en de golven geen lengte en diepte hebben om op te bouwen. We steken om 13:00 van wal voor de oversteek van Red Wharf Bay. Eerst varen we richting strand. Dit is al hard werken. Dan varen we langs het strand richting Benllech. Onze peddels kunnen de bodem raken; ik maak nog een grapje dat dit eigenlijk geen 'zeevaren' is, maar veiligheid staat voorop. Op een gegeven moment vraagt Arjan of doorvaren nog verantwoord is; hij wil langs het strand lopen. Ik maak kennis met het unieke 'windvoorspellende vermogen' van Arjan. Volgens hem waait het windkracht 8/9. Ik schat de windkracht nog op 7+. We besluiten om het nog een kwartiertje aan te zien; bij geen voortgang stappen we uit. Net als we weer door willen varen is Herman stil gevallen en kan zijn Nordkapp met vaste scheg vervolgens niet meer op koers krijgen. De zijwind is nu aangewakkerd tot 'harder dan zeven'; nog steeds wil ik niet overdrijven. Maar Arjan kan de windkracht dus tien minuten vooruit voorspellen. Niet Arjan maar Herman gaat lopen. Dat uitgerekend Herman 'problemen' heeft is veelzeggend! Volgens mijn GPS loopt Herman en vaart de rest nog met twee knopen snelheid. Stug doorvaren dus. Om 14:45 zijn we bij Benllech. Hier kunnen we op een camping kamperen. Maar omdat we vanaf nu weer beschut varen besluiten we door te varen tot Moelfre. Boven Moelfre had ik een kampeerplekje 'van horen zeggen' op de kaart aangetekend. Helaas is dit 'strandje' met laagwater een blokkendoos. We varen naar een volgend strandje. Het kleine zandstrandje net vóór Lligwy Bay blijkt de perfect locatie (16:15). Op een kunstmatig aangelegd gras plateautje van twee meter breed staan de tentjes netjes in een rij. Voor onze ogen ontvouwt zich een prachtig schouwspel. Een groep Jan van Genten jaagt op vis en we zien de vogels van dichtbij prachtige duikvluchten maken en met een plons in het water verdwijnen. Via het 'coastal foot path' lopen we naar Moelfre en nestelen ons in de pub. We bespreken de planning. Het begint kritisch te worden omdat we nog maar maximaal twee dagen aan de 'beschutte' noordkust vertoeven. Daarna valt onherroepelijk de beslissing over een voortgang aan de noordwestkust. Het moet toch eerst minimaal een dagje weinig gewaaid hebben voordat ik de zee rustig genoeg acht voor het ronden van Carmel Head.

Dinsdag 29 april (Moelfre - Porth Wen)
24hr: S/SW-4/5 occasionally 6 backing SE for a time; sea state: slight to moderate.
48hr: S/SW-4/5 occasionally 6; sea state: slight to moderate.
Idealiter hadden we om 09:00 moeten vertrekken om tegen de kentering bij Pt. Lynas te zijn. Maar gezien de zware dag van gisteren en de ervaringen van een jaar eerder mag 10:00 ook nog wel. We varen naar Ynys Dulles (zeehondeneiland). We zien inderdaad veel zeehonden en het water kabbelt over de ondiepten eromheen en ik kom vast te liggen. We hebben een rustige passage van Pt. Lynas. Om deze kaap giert de eb met een snelheid van maximaal zeven knopen. Uit de wind is het een 'slapend monster'. Zodra we de kaap gerond hebben beulen we een kwartiertje tegen de wind over de baai van Porth Eilian om weer onder de beschutting van de kust te komen. Om 11:40 varen we de haven van Amlwch in. Hoge kaden maken uitstappen onmogelijk, maar aan het einde van de haven is er een mooie trailerhelling. Het is koud in de wind en we vinden beschutting achter een schuurtje. Een hond loopt een voetbal achterna en kan deze juist aan een losgetrokken stukje leer vastbijten. Maar de hond schudt de bal vervolgens heen en weer en de bal verdwijnt in het water. De hond blijft braaf wachten en naar de bal kijken... De zon breekt af en toe door en dat is het sein om even mooie plaatjes te schieten. We pauzeren net even te lang want tijdens het instappen (12:40) begint het te gieten. De hond krijgt zijn bal terug. We varen naar East Mouse. In Bull Bay beulen we weer tegen de wind in. Enerzijds wil niet teveel de baai in om niet in een keerwater verzeild te raken. Anderzijds wil ik ook niet te ver buitengaats om niet op zee te worden geblazen. Om 13:45 komen we aan bij de oude steenfabriek in Porth Wen. Dit is ongetwijfeld de mooiste kampeerplek op heel Anglesey. Het tij laat het toe om door te varen, maar de wind laat het ronden van Carmel Head vandaag niet toe. Porth Wen is moeilijk bereikbaar vanaf de weg. Ook Holyhead Coastguard is 'onbereikbaar'; hoewel ik wel hun weerberichten kan ontvangen. Ik heb op zaterdag nog de kustwacht in Holyhead bezocht en daar onze tocht aangemeld. Het kwam er op neer dat zij het liefst hadden dat wij ons dagelijks aan- en afmelden. Tot nu toe ging dat perfect, maar in Porth Wen is de kustwacht met de marifoon niet bereikbaar. Ook niet nadat ik naar het hoogste punt in de omgeving ben gelopen; het Ordnance Survey landmeetpunt van Graig Wen. En dat terwijl ik mijn mobiele telefoon vergeten was mee te nemen op de wandeling. Gelukkig kon ik in het kamp met de mobiele telefoon toch de kustwacht bereiken. Maar de verbinding hapert regelmatig en het is moeilijk genoeg om de tocht van vandaag netjes af te melden. Het dreigt te gaan regenen, maar de hele middag en avond zitten we buiten in een kuil; redelijk uit de wind. Arjan en Gerard gebruiken de tijd voor het bakken van brood. Het laatste weerbericht is hoopgevend met 4/5 erin, maar toch ook weer ergens een zesje. Een avondwandeling langs de ruines geeft een hoop details prijs. De 'stone-cruncher', een geïsoleerde vloer voor woonvertrekken (?), huisjes en goten die drijfsnaren verbonden, de stoommachine, de ovens en een groot ijzeren wiel dat Gerard en Herman nog aan de gang krijgen.

Woensdag 30 april (Porth Wen - Cemlyn)
24hr: SW-4/5 backing S for a time and increasing SW-6 for a time; sea state: slight to moderate, locally rough.
48hr: SW backing E/SE-4/5 perhaps 6 later; sea state: slight to moderate, locally rough
Het weerbericht geeft weinig marges. Toch probeer ik de moed erin te houden en mijn kans te pakken om Carmel Head te ronden mocht die zich voordoen. We vertrekken om 09:30. We varen via Middle Mouse. Maar op de terugweg naar de kust toch weer harde wind. En bij de oversteek van Cemlyn Bay heeft Arjan het over windkracht zes, terwijl het volgens mij op dat moment toch echt niet harder dan vijf waait. Maar wederom krijgt Arjan na tien minuten gelijk. Dan is het inderdaad een windkracht zes. We landen aan op een strandje net ten zuidoosten van Trwyn Cemlyn en besluiten om Carmel Head maar niet te ronden. Met een wind die bijna W/ZW is zouden we wind tegen stroom hebben. Tidal races vanaf windkracht vijf zijn al 'tricky' genoeg. Gerard, Hans en Herman willen graag een beetje spelen in de tidal race over Harry Furlough's Rocks. De zee heeft witte stukken tidal race met eromheen nog voldoende rustig water en een keerwater om ook weer terug naar Cemlyn Bay te geraken. Arjan blijft wachten in de baai. De rest vaart met de stroom mee door de hobbelige race. We keren en surfen dan tegen de stroom in terug. De tidal race heeft golven tot 70 cm hoog. In het kwartier dat we spelen begint de eb echt te lopen en breidt de tidal race zich fors uit. De zee is nu overal wit door de brekende golftoppen in tidal races die zich uitstrekken naar het westen. Het spelen moet acuut afgelopen zijn en ik maan allen terug te keren naar de baai. Iedereen heeft zijn 'kick' gehad. Ook ik, maar dan in de zin van de continu afweging in hoeverre het verantwoord was om in windkracht 5/6 te spelen in een tidal race. In Cemlyn Bay (11:45) kunnen we kamperen, maar ik zie geen verantwoorde mogelijkheid meer om Carmel Head vandaag of morgen te ronden. We besluiten de auto's te gaan halen en terug te gaan naar het centrum. Fase 1: naar de bus! Hans en ik lopen een stukje en krijgen vervolgens een lift naar Cameas; een groter dorpje in de buurt. De bus naar Bangor vertrekt echter pas na 18:00. Er staat toevallig net een bus klaar naar Holyhead. De bus doet zo een beetje alle huizen aan, al dan niet op de directe route naar Holyhead. Het is een lange zit. In Holyhead hoeven we maar tien minuten te wachten op de bus naar Bangor. Onderweg komen we langs 'het dorpje met het stationnetje met de langste naam ter wereld'. Elke onderneming in dit dorpje lift mee met deze toeristische trekker van formaat (letterlijk); niet alle gevels zijn lang genoeg om de volledige naam te tonen. Nu daar komt die dan: 'Llanfairpwllgwyngyllgogerychwmdrobwllllantysiliogogogooch' wat zoveel betekend als 'the Curch of St. Mary in the hollow of the white hazel over the rapid whirlpool and the Church of St. Tysilio by the red cave'. Twee lange dorpsnamen die om toeristische redenen nog eens zijn samengevoegd. De naam 'the Swellies' is voor 'landrotten' blijkbaar niet indrukwekkend genoeg. Voor de uitspraak wil ik alleen kwijt dat 'll' als 'gl' wordt uitgesproken, de 'w' als 'you', de 'y' als een 'oe' en de 'u' als een 'ie'. Zo wordt 'Wales' geschreven als 'Cymru' en uitgesproken als 'Koemrie'. Het Welsh wordt nog flink gesproken en je gelooft je oren niet als je afstemt op de regionale radio of TV. In Bangor kunnen we direct overstappen op de bus naar Caernarfon. Het openbaar vervoer is perfect geregeld. Het feit dat de hoofdweg regelmatig wordt verlaten om elk dorpje aan te doen moeten we maar voor lief nemen. In Caernarfon kopen we een presentje voor onze oppassers. Na twintig minuten lopen zijn we terug bij de auto. De heer des huizes is niet aanwezig en de vrouw zegt dat we geluk hebben. Zij had net te horen gekregen dat ze morgen een afspraak in het ziekenhuis had en dat er morgen niemand zou zijn... Wij bedanken haar voor haar vriendelijkheid. Om 18:00 zijn we met de auto's terug in Cemlyn. Om 19:00 zijn we weer op het centrum en we eten bij de tent.

Donderdag 1 mei (Holyhead - Church Bay)
24hr: SW-4/5 backing E-4/5; sea state: ?
48hr: E-4/5 becoming cyclonic 5/6 locally 7, easing W/SW-3/4 later; sea state: slight to moderate, locally rough.
Alles op het zuidwesten is te ruw. Maar een dagtocht naar Church Bay lijkt voor de hand te liggen. We beginnen om 12:30 in Holyhead harbor naast het museum en vlakbij het gebouw van de kustwacht. Ik kan de mensen van de kustwacht als het ware zien zitten achter hun bureaus maar ze ontvangen mij slecht via de marifoon! We varen eerst met wind en golven pal in de rug. Maar omdat ik vermoed dat we teveel naar het westen worden weggezet wordt de koers iets verlegd en volgen we later de kust. De geplande pauze is bij Church Bay, maar ik herken dat strand in eerste instantie niet. De zee wordt ruwer en elk kaapje dat we ronden heeft hobbelig water. We keren om en vinden dan even later natuurlijk toch Church Bay. We lunchen van 14:15 tot 15:35 uit de wind en in de zon. Het is zonnig en we vertrekken door een mooie lage branding. Op de terugweg neemt de wind toe en Arjan heeft het alweer over windkracht zes; ik zeg hem dat hij over tien minuten gelijk heeft, maar nu nog niet. Ter hoogte van de rode boei is het windkracht zes. Ook nu dus weer een zware dag, terwijl de weersverwachting toch zo hoopgevend was. We zijn om 17:40 terug op het vertrekpunt. We eten in een Indiaas restaurant in Holyhead.

Vrijdag 2 mei (Rustdag)
24hr: SE-4/5 in south, otherwise E-4/5 increasing 6/7; backing NW decreasing 3/4; overnight backing SW; sea state: moderate, rough for a while.
48hr: SW backing S-3/4 increasing 5/6 perhaps 7 or gale 8 for a while; sea state: slight to moderate, building to rough at exposed areas.
We worden wakker met heel veel regen. We plannen een wandeling voor later op de dag. Eerst gaan we een bezoek brengen aan de fabriek van Nigel Dennis Kayaks. Daar lopen we lang rond en komen zo veel te weten over de bouw van zeekajaks. Shawna Franklin, Leon Sommé en Chris Duff zijn er hun zeekajaks aan het uitrusten voor hun expeditie rond IJsland deze zomer. We lunchen op het centrum en daarna willen we gaan wandelen naar North Stack. Maar eerst bezoeken we het vogelwachters huisje van South Stack. Het giet en ook hier blijven we lang plakken. Door de harde regen gaan we maar niet wandelen. Terug op het centrum druppelen langzaam maar zeker steeds meer 'bekenden' binnen. Het Anglesey Sea Symposium is weer begonnen. We eten droog in 'the basement'. De weersverwachting voor zaterdag biedt niet veel goeds.

Zaterdag 3 mei (20th Anglesey Sea Symposium)
24hr: SW-4 increasing S-5/7 locally gale 8 becoming variable around Anglesey in the night; sea state: rough perhaps very rough becoming moderate or rough.
48hr: Variable-4 otherwise S; sea state: rough at first.
Arjan, Gerard, Hans en Herman doen vandaag mee aan de clinic 'Tidal races and overfalls'. Met deze wind en zee condities is het spelen in tidal races echter onverantwoord en de zee net buiten Porth Dafarch is al buitengemeen ruw. Zat ik de hele week al voor mijn gevoel te plannen en te varen op het randje van wat verantwoord was, komen de heren terug met glunderende gezichten dat ze vandaag in veel ruwer water hebben gevaren dan de gehele week ervoor. Kom ik toch nog goed weg... 's-Avonds een lezing in de tot bioscoopzaal omgebouwde kerk in Holyhead door Maligiaq J. Padilla en Ray O'Brien over de Groenlandse nationale kajak kampioenschappen van 2002. Deze twintigste editie van het Anglesey Sea Symposium, ooit begonnen als 'Nordkapp Meet' is de drukst bezochte ooit; de zaal zit stampvol met meer dan 150 personen. Een 'rondje Anglesey' is weer niet gelukt. Arjan, Gerard, Hans en Herman vertrekken zondagmorgen. Ik blijf nog anderhalve week en in die tijd noteer ik slechts twee dagen dat de condities aan de west en zuidwest kust van Anglesey misschien net geschikt waren om rond te varen. Een volgende keer beter? Of kon het nu al niet beter?

Bijlage 2: Verval Holyhead

Dit verslag is verschenen in NKB Mededelingen 2004/1.

© A.M. Schoevers