Wat(t) anders

Een kajak tocht van Bakkum naar Wangerooge,
2 t/m 19 juli 2000

Daar sta ik dan met mijn vakantieplannen. De oorspronkelijk voor dit jaar geplande vakantie is uitgesteld naar volgend jaar. Vervolgens sta ik op een 'onverkiesbare plaats' op de Mull wachtlijst van Peddelpraat. Jan heeft in juli tijd. Het is wat te kort dag om een verre vakantie te plannen. Waarom niet gewoon wat dichtbij? Duitse Waddenzee! We vragen bekenden of zij wat tips hebben. De meeste zijn aan de Deense kant (Halligen) geweest. Van de "Ostfriesische Insel" krijgen we alleen te horen dat er veel (verboden) natuurgebieden zijn en dat kamperen niet altijd makkelijk is. Op het internet kom ik wel elk eiland tegen, maar er wordt zwaar aangezet op "Kurort". De woorden camping, Zeltplatz of Jugendherberge kom ik daar niet tegen. Met een toeristische wegenkaart en het Duitse internet telefoonboek kom ik erachter dat elk eiland wel een camping of jeugdherberg heeft. Jan heeft toevallig een boek met vaar routes voor zeilers op het Duitse wad.

Zondag 2 juli (Bakkum - Noorderhaaks; 48 km)
Weer: N 3/4; af en toe matig zicht
Gisteren ben ik opgehaald door Jan, Petra en zoontje David. Naar de camping in Bakkum. Het regent. Vroeg in de avond is het dan toch nog even droog, zodat we alles in kunnen pakken. Heerlijk gegeten en aan de wijn en calvados. Het is een hele toer om de kajaks op karretjes naar het strand te rijden. Vooral de laatste duin is verschrikkelijk. Bij Jan's karretje wilde borgpen niet los en het kost wat breekwerk. We vertrekken om 12:20, uitgezwaaid door Petra en David. Er staat in eerste instantie weinig wind en ondanks tegenstroom schieten we goed op. Net voorbij Bergen (paal-31) houden wij om 14:20 de eerste pauze. Vanaf nu hebben we de stroom mee. Even voor de Hondsbosse zeewering zien we een enorm gat in de duinen. Nog niet zo lang geleden moesten de duinen hier wijken voor een kunstmatig aangelegde slufter. Callantsoog ziet er vanaf zee anders uit dan verwacht. Ik kan het strandje waar Peddelpraat altijd gaat brandingvaren niet herkennen. We kiezen ervoor om ruim op tijd naar Noorderhaaks te koersen om niet bij Den Helder naar binnen gezogen te worden. Via de S-7 en de S-10 komen precies midden aan de zuidkant aan. We maken kamp aan de zuidoost punt.

Maandag 3 juli (Noorderhaaks - Robbenjager; 33 km)
Weer: Var-2/3; kans op onweer in de middag; matig zicht
Vandaag een 'standaard' tocht van Noorderhaaks via Oudeschild naar camping "de Robbenjager". In het Marsdiep komt ons een vloot vissersschepen tegemoet. Eentje vaart er buiten de vaargeul waardoor wij even 'beschutting' zoeken achter een boei. Korte pauze in Oudeschild. We hebben de tocht met een hoog vaartempo gepland en daardoor weinig speling. We hebben eventjes stroom tegen voordat we op het wantij zijn. Vervolgens hebben we nauwelijks stroom mee. We steken de vlakte van de Kerken over vanaf de zuidwest punt van het verboden gebied. We koersen vervolgens iets links van nul graden. Het hoogtepunt van de dag is een jonge zeehond die ons uitgebreid komt bekijken en wij hem/haar. Hij/zij zwemt tussen de kajaks en erachter aan. Laat zich zeer goed fotograferen. Volgens Jan een zeehond van Lenie. We worden nog een half uur gevolgd. Op de camping is het bloedheet. Een middagdutje in de schaduw. Alle kajak kleding is gewassen, schoon en droog. 's-Avonds naar het restaurant bij de vuurtoren voor ijs en een drankje.

Dinsdag 4 juli (Robbenjager - West Terschelling; 33 km)
Weer: ?
We traverseren de oversteek naar Vlieland op 330 graden. We komen aan tussen het baken en de steiger. Perfect. We hebben de luchtmacht meegedeeld dat we om 11:00 bij de VH-6 zouden zijn. Helaas ben ik vergeten te melden vanaf welke kant wij binnenvaren. Het wordt 10:45. Als we om 11:15 uit het gebied zijn ratelen mitrailleurs uit helikopters. We varen niet het hele Lange Gat uit. Na twee zeemijlen in oostelijke richting gevaren te hebben wordt de koers 30 graden. Het zicht is zeer slecht; heiig. We zien de vuurtoren van Vlieland pas als we lang en breed over het wantij zijn en er vlakbij zijn; nog steeds op 30 graden. We pauzeren in de haven. We kijken naar de bruine vloot die de haven van Vlieland in wil. De ene doet het handiger dan de andere. Een platbodem met zwakke motor denkt handig te zijn door het keerwater te pakken. Maar hij loopt telkens vast. We willen morgen langs de Noordzee kust van Terschelling varen. We hebben het niet zo op de hoge duin bij camping "Stortemelk". Daarom varen we vanaf 18:00 naar de haven van Terschelling. We pakken het laatste stukje afgaand water en het begin van opkomend water. Bij de VL-2 / SG-1 varen we het Schuitengat in. Even verder liggen twee schepen vast. De vaargeul is hier bij laag water maar 30 cm diep. De kapitein van één van de schepen beklaagt zich erover dat het pas om 20:00 laag water zou zijn en dat hij toch verwacht dat de vaargeul altijd bevaarbaar is (?!). We gaan er niet op in. Laag water Terschelling is anderhalf uur vroeger dan bij Harlingen; nu dus (18:30). Het is opkomend water dus de schepen zullen zo wel weer verder kunnen. Omdat het laag water spring is, zien we af van het strandje aan het einde van de dijk. We zijn bang dat we door de prut moeten. We stappen uit bij de haven. De afstand tot de camping is wel erg groot. Omdat we morgen vroeg willen vertrekken, laten we de kajaks in de haven liggen en lopen we minimaal bepakt naar camping "Cnossen". De bandjes van Jan zijn zacht. Bij het oppompen blijkt er een zandkorreltje in het ventiel te zitten waardoor ze weer langzaam leeglopen. Een ventieldopje is dus geen overbodige luxe. We willen nog snel wat eten. De snackbar tegenover de camping is open voor het seizoen, maar wij zijn om 21:30 al te laat. De keuken is al dicht. Gelukkig worden we doorverwezen naar de Italiaan even verderop. Deze is gelukkig nog open. Veel en lekker eten met ijs toe.

Woensdag 5 juli (West Terschelling - Ameland; 41 km)

Weer:	08:05:	O/NO-4/5; golfhoogte 90cm
	13:05:	N/NW-3/4; golfhoogte 110cm

Om 05:40 zitten we op het water. Het wad is stil en vlak. Tot en met Boomkensdiep varen we beschut. Ondanks de vroegere vertrektijd hebben we het laatste stukje tot paal-5 al stroom tegen. Voorbij paal-5 wordt het 'soepig'. Volgens de Brandaris is de golfhoogte 90cm. Korte pauze. Ik wordt door Jan van het strand geduwd. Jan moet het zonder hulp doen en dat is zwaar. Tijdens het wachten moet ik brekers ontwijken. De zwaar beladen kajak ligt 'als een rots in de branding' en dat schept vertrouwen voor het vervolg. We varen nu wat verder uit de kust met de door de Brandaris naar 110 cm bijgestelde golfhoogte. Tot Midsland is de zee erg onrustig. Even denk ik de WA boeienlijn te zien, maar dit blijken twee vissersschepen te zijn. Ter hoogte van het observatiehuisje bij de Boschplaat krijgen we dan eindelijk een WA boei (WA-7) in het vizier. Slecht zichtbaar door de onrustige zee. We varen nu vrijwel constant 60 graden om niet het Boschgat ingezogen en ingeblazen te worden. Bij de WA-11 / O-100 liggen we aardig op koers maar moeten hard op 60 graden blijven werken om de rode boeienlijn te volgen. Om 11:50 aankomst op het strand bij de vuurtoren van Ameland. Veel te vroeg. Oorspronkelijk hadden we gepland om aan de oostpunt van Terschelling de kentering af te wachten. De door ons gevaren route bleek met de huidige condities een goede en veilige. Een van de bandjes van Jan is wederom leeggelopen. Door de zware kano en het mulle zand lijkt mijn karretje te bezwijken. De strandwacht biedt ons een douche aan in het net gebouwde wachthuisje. Geen warm water, maar het gebaar was goed. Jan regelt bij fietsers een fietspomp, zodat we gezamenlijk naar de camping "Boomhiemke" kunnen lopen. We lopen via de jeugdherberg, de vuurtoren, het restaurant naar de achteringang van de camping. Helaas is er geen kaarsrechte route naar het trekkersveldje. Het wordt tijd voor een betere camping op Ameland. We krijgen nog net een plaats toegewezen. Met zijn tweeën is het vrij prijzig. Bovendien rekenen ze fikse 'administratiekosten'. Volgens Jan niet verwonderlijk, omdat de receptie wel een half uur bezig is met ons in het computersysteem op te nemen. Nadat wij de tenten hebben opgezet begint het te regenen. Na het avondeten installeren wij ons in een ruimte naast de receptie voor het plannen van de volgende dagen. Morgen hopen we ook tijd te hebben voor onderzoeken van de trajecten op het Duitse wad. Aan het einde van de avond houdt het op met regenen.

Donderdag 6 juli (Ameland)
Weer: ?
Uitgeslapen. We moeten onze tent verplaatsen omdat ons plekje vanaf vandaag gereserveerd is. Op weg naar het dorp koopt Jan een klein fietspompje; altijd handig. Koffie op terras en winkelen maar. Jan heeft een wereldontvanger gekocht omdat zijn mini radiootje niet tegen zout water kon. Het kleine luikje van de "knee-tube" bleek gisteren niet helemaal gesloten. Helaas moet Jan zo een radio nog een keer kopen omdat hij de radio tijdens het winkelen ergens heeft laten liggen. Gelukkig was het apparaat niet al te duur. Ik koop een kleine veger. Met Noorderhaaks achter de rug en nog twee zandplaten te gaan kan mijn tent best wat huishoudelijke verzorging gebruiken. Bij inspectie van mijn karretje blijkt dat het frame te ver kan uitklappen door een iets te lang spanbandje; fabricagefout. Voorts heeft het gewicht van de kajak het aluminium iets verbogen. Het spanbandje wordt korter aangenaaid, het frame iets terug gebogen en met mijn korte sleeplijn voorkom ik dat het frame opnieuw kan verbuigen. Mijn karretje was dus bijna zowel in de lengte als in de breedte bezweken onder het gewicht. De enige onzekere factor is nu nog de dikte van de aluminium assen. Na al het onderhoudswerk wordt het weer tijd voor de tochtplanning.

Vrijdag 7 juli (Ameland - Engelmansplaat; 39 km)
Weer: NW um N bis 4
De geplande vertrektijd is 11:00 uur. We zijn wat vroeger gaan lopen en kunnen al om 10:25 te water. Na een uur lopen vanaf de camping tot aan het water! Vlak voor vertrek, we zitten dan al in de kajaks, komt de strandwacht aangerend en wil weten waar we heen gaan. Hij zal wel verantwoordelijk zijn voor 'zijn' stukje strand. Door de vroegere vertrektijd hebben we meer stroom mee en zijn we eerder op het wantij. Helaas hebben we wind tegen. Vanaf de ZSA-22 en de FW-9 hebben we dus stroming en harde wind tegen. De weersverwachting komt nog niet uit. De boeien komen maar niet dichterbij. Het wordt niet veel beter als we vanaf de Z-1 eindelijk stroom mee krijgen. Onze eerste uitstapplaats is Engelmansplaat. We zijn met een uur na hoog water eigenlijk veel te vroeg, maar zien nu wel dat een smal stukje droog is gebleven. Het hoog water vannacht is lager dan vanmiddag. Deze wetenschap doet ons besluiten om maar op Engelmansplaat te overnachten. Het Rif is hoger, maar bij een tocht met Hemelvaart stonden daar verbodsbordjes in verband met broedende noordse sterns. Na het eten lopen we nog naar de uitkijktoren en het vogelwachtershuisje. De deur van de toren is aardig verrot. Jan herkent de speciale (dure) zaagwijze van het gebruikte hout. Ik probeer een intelligente opmerking te plaatsen, omdat ik ooit iets over 'kwartiersgezaagd' hout heb gehoord. De vogelwachter is niet thuis. Een dubbel geringde tamme duif wacht bij het huisje op betere tijden. Die komen ook als Jan, wij zijn inmiddels terug bij de tenten, met zijn kijkertje drie mensen naar het vogelwachtershuisje ziet wadlopen en er binnengaan. Gezellig uit de wind achter een windschermpje brengen we de avond door.

Zaterdag 8 juli (Engelmansplaat - Simonszand; 31 km)

Weer:	06:40:	12:	NW-4/5 langsam W-drehend
		24:	W-4/5; ZW/Z-5/6
	NW Backing S-4/5

Tijdens het ontbijt komt de vogelwachter langs. Hij is erg vriendelijk, maar wijst ons er op dat kamperen volgens artikel 17 nergens mag. Ik probeer hem te paaien dat wij niet op het Rif staan vanwege de broedende vogels. Volgens de vogelwachter zijn vanaf volgend jaar alle zandplaten verboden gebied. Jan weet veel van vogels en er ontstaat een gezellig gesprek. We vertrekken om 12:00. Weer veel te vroeg, maar nu met de reden om bij het havenrestaurantje van Lauwersoog te lunchen. Het water is te hoog om bij het strandje aan te kunnen landen. Dan maar bij de trailer helling. Heerlijke hamburger met vette friet gegeten. Om 14:30 vertrekken we voor het vervolg. Door de wind zijn we weer te vroeg op het wantij. Gelukkig hebben we de stroom overal mee! Wat leren wij hiervan? Na met Hemelvaart het wantij gemist te hebben door wind en stroom tegen, nu door wind mee ook stroom mee. De wind heeft in dit gedeelte dus grote invloed op de plaats van het wantij en het tijdstip van kenteren! Bij wind tegen is veel speling geen overbodige luxe. Vandaag loopt het water dus langer door vóór het wantij en het loopt eerder weg voorbij het wantij. Bij de LW-28 denk ik dat we wel erg hard varen als Jan mij met zijn GPS uit de droom helpt. Ik heb geen tijd gehad om mijn kaarten bij te werken met de berichten aan zeevarenden. Nu moet ik constateren de LW boeien verlegd zijn en er nu veel meer van zijn. Vanaf de SP-11 / PW-2 is Simonszand te herkennen. Ook nu zijn we net na hoog water ter plaatse en weten we dat we het droog houden. Het zonnetje breekt door en we hebben een prachtig uitzicht. De vuurtoren van Borkum signaleert dat we dicht bij het Duitse wad zijn. We zouden normaal gesproken morgen pas vanaf 16:00 kunnen vertrekken. Maar dan zijn we pas vanaf 21:00 in Borkum. Erg laat als we nog moeten zoeken naar een camping. Twaalf uur eerder vertrekken kan ook, maar dan varen we vanaf 04:00 een uur in het donker. De weersverwachting vanaf morgenmiddag (Z/ZW-5/6) zorgt voor een tweede reden voor een vroege vertrektijd.

Zondag 9 juli (Simonszand - Borkum; 32 km)

Weer:	SW-4/5; S-6; diesig
	Texel, Rottum, IJsselmeer: Z/ZW-5/6; mogelijk enige tijd 7; afnemend 4/5; onweer, hagel en zware windstoten

Opstaan om 02:30. In het pikkedonker ontbijten en inpakken. Hoofdlamp op. Om 03:40 gaan we te water. Ik heb een fietsachterlichtje bij mij als kompasverlichting. Jan heeft de kritieke punten in zijn GPS ingevoerd. Direct na het te water gaan zijn we elkaar al bijna kwijt, zo donker is het. Onze "strobe-lights" worden even getest. We varen naast elkaar. Jan is afhankelijk van mijn koers. Gelukkig zien we een licht aan de vaste wal dat precies op onze koers ligt; 150 graden. Wij moeten eigenlijk 145 graden, maar de wind zal ons iets naar het oosten zetten. Als ik mij beter had voorbereid had ik geweten dat dit de 'fakkel' tussen Ternaard en Warffum is. Ik weet volstrekt niet waar we precies zijn, maar Jan heeft natuurlijk zijn GPS. Jan is ongerust, omdat zijn tijdplanning overschreden wordt. We plannen alle trajecten individueel. Na het gemeenschappelijk bepaalde startmoment heeft ieder zijn eigen ijkpunten om de planning te kunnen bijhouden. Ik kan Jan geruststellen, omdat we toevallig precies op mijn schema liggen, gecorrigeerd voor de 20 minuten vroegere vertrektijd. We varen af en toe vlak langs boeien en ook met de GPS weten we dat we goed zitten. Vanaf de ZOL-17 begint het te schemeren en kunnen we weer op boeien varen. Noordpolderzijl laten we om 05:55 rechts liggen en we gaan om 06:30 over het wantij. Door de wind en de stroming gaan we de verkenningston VR ruim links voorbij. We steken de eerste vaargeul over op 90 graden. Volgens de GPS varen we daarna precies door Meeuwenstaart. De wind is aangewakkerd en er staan flinke golven. Langzamerhand wordt er met achtersteven roer gesurft. In de tweede vaargeul zien we een schip uit zee opstomen richting Eemshaven. Maar voordat wij bij de vaargeul zijn is het schip alweer ver weg. We steken de smalle vaargeul tussen de boeien 23 en 22 over en zien vanuit Eemshaven het volgende schip naderen. De golven zijn nu perfect voor lange surfen. Jan komt met het plan om naar de haven te koersen. Dat waren we oorspronkelijk niet van plan, omdat we dan tegen de stroom in hadden moeten varen. Als we niet bij de haven kunnen kamperen, kunnen we alsnog verder noordwaarts naar het strand bij de plek waar we de camping verwachten. We hebben nog genoeg ruimte om schuin over het wad richting haven te koersen en naar de haven te traverseren. We zien nog een veerboot vertrekken vanaf Borkum, maar deze houdt gelukkig de vaargeul langs de haven aan. Om 08:30 surfen we tegen de stroom de haven in. Perfecte uitvoering. We stappen uit bij een drijvende steiger. Het havenkantoor verwijst naar een ander havenkantoor aan de andere kant van de haven. Hier zouden we terecht kunnen. Daar aangekomen worden we opgewacht door de havenmeester van "Burkana Hafen". Ik begin gelijk in mijn beste Duits te praten, als de havenmeester in het Nederlands antwoordt en meldt dat hij Nederlander is. Helaas geen makkelijke uitstapmogelijkheid. Het water is al gezakt tot een meter onder de kade van de drijvende brug. De havenmeester help ons onze zware kajaks uit het water te tillen. Kamperen is geen probleem. We kunnen kiezen. Uit de wind achter het elektriciteitshuisje of achter de Sauna. Hij wijst ons op de douches en het havenkantoor met winkeltje en koffie. Kortom we zitten goed. De kajaks laten we onder de brug liggen. Nadat we ons geïnstalleerd hebben wordt het tijd voor een flinke wasbeurt van mijzelf en mijn kajak kleding. Hierna naar het havenkantoor voor koffie. De havenmeester en zijn vrouw blijken veeltalig te zijn. In ieder geval worden Deense en Noorse bemanningen van zeilschepen in hun eigen taal te woord gestaan. Verder spreken ze nog Duits, Engels en Spaans. Na een middagdutje, waar we erg aan toe waren, met de bus naar het centrum. Erg toeristisch. Lijkt op Scheveningen met ontzettend veel restaurantjes. Op het strand zien we een fleurig oerwoud van "Strandkorben". Op de plattegrond heet het een "Bade und Zelt Strand". In dit verband is Zelt dus geen kampeer tentje. "Wenn in Deutschland mach wie die Deutschen"; Schnitzel mit pommes. Softijsje langs de weg. Terug naar de haven. Inmiddels waait het met kracht ZW-6. De weersverwachting voorspelt niet veel goeds. Troggen, stationaire hoge en lage drukgebieden en stormwaarschuwingen. We kunnen de Nederlandse kustwacht op kanaal 23 goed ontvangen. De computerstem maakt het allemaal nog triester. Vertrek morgen hangt dus af van het weer.

Maandag 10 juli

Weer:	06:40:	12:	ZO-6; Schauerböhen
		24:	ZW-6; langsam abnehmend; Schauerböhn
	11:05:	12:	S/SW-5/6; Schauerböhn;
		24:	SW/W-5; Westteil NW-drehend 6
	21:05:	12:	SW-5/6; Westteil NW-drehend zunehmend 7; See 2,5 meter
		24:	W/NW-6

Overal windkracht ZO/ZW-6. Om 11:05 al weer bijgesteld naar Z/ZW-5. Maar dan hebben wij al besloten niet te gaan varen. Fysiek zijn we wel aan een rustdag toe. De vooruitzichten zijn wederom niet best, maar we hopen morgen te kunnen vertrekken naar Juist. Er zijn twee soorten Schauerböhn. De horizontale variant is natter dan de verticale. In het havenkantoor wordt onder het genot van weer een bakkie koffie het vervolg gepland. De eilanden zijn hier wat kleiner en daardoor liggen de wantijen dichter op elkaar. De trajecten lijken hierdoor korter te worden. Temeer daar de Noordzee zijde nu even "nicht im Frage kommt" door de wind en de kans op deining uit het noordwesten. Ondertussen begin ik al te denken aan een standaardtochtje Noordpolderzijl - Borkum - Simonszand - Noordpolderzijl. We raken in gesprek met zeilers. Een Nederlandse solo zeiler heeft dit weertype al eens eerder meegemaakt. Zolang het hoge druk gebied bij de Azoren vastligt, wordt een onafgebroken stroom van depressies afgebogen over Europa. Hier kunnen we volgens hem nog weken last van hebben. Wel heeft hij wat tips voor ons vervolg. Bij de meeste zeegaten van de Duitse waddeneilanden ligt een 'drempel' uit de kust. Voor zeilers is zo een ondiepte een probleem door de daar aanwezige grondzee. Maar tegelijkertijd is daardoor de waddenkant van de zeegaten redelijk veilig. 's-Middags gaat de wind wat liggen. Het had dus, achteraf gezien, vandaag gekund.

Dinsdag 11 juli (Borkum - Juist; 25 km)

Weer:	06:40:	12:	Z-5/6, W/NW-ziehend; Schauerböhn
		24:	NW-6/7; Schauerböhn
	Texel:	W/NW-5/6 increasing 6/7
	Rottum:	W/SW-4/5 veering W/NW-5/6

De weerberichten zijn weer abominabel. Depressies en stormwaarschuwingen voor een reeks van zeegebieden. Het engelse weerbericht meldt voor German Bight zelfs: NW-6/7 at first risk of 8; decreasing 5/6. De Nederlandse kustwacht maakt een uitzondering voor het deelgebied Rottum. Even geen 7. Dus na wikken en wegen vertrekken we om 12:00. De vertrektijd is ingegeven door het stroomvoordeel. Dat wil zeggen weinig stroom tegen tot over het wantij en dan vloedstroom mee. Helaas betekent dit een uur voor laag water het wantij over. De wind is veel sneller dan verwacht gedraaid van Z via W naar NW. We hebben het eerste stuk windkracht 6 schuin tegen. We missen een prik en varen aan de verkeerde zijde van een hoge zandplaat. Gelukkig hoeven we uiteindelijk maar zo'n 100 meter de kajaks achter ons aan door het ondiepe water te slepen om weer in de geul te komen. We hadden vandaag ons niet alleen op de stroming moeten concentreren, maar ook aan de diepte moeten denken (regel van 12). We maken nog behoorlijke voortgang. Bij boei F-10a varen we langs een zeehondenplaatje. Omdat Jan niet meer over ondiepten wil varen volgt hij de vaargeul die vlak langs het plaatje loopt. Hierdoor gaan helaas alle zeehonden te water. Bij de oversteek van het zeegat Alter Ems varen we met 30 graden om hoog genoeg te blijven voor een doorsteek van het Haaksgattfahrwasser tussen Kachelot-plate en Memmert Sand. Jan wil hier graag varen, maar ik denk dat dit niet gaat lukken door het lage water. We vinden de prikken wel, maar ze staan allemaal droog. Over ondiepten varen we langs Memmert Sand om via de volgende vaargeul richting Juist te kunnen. Surfend komen we bij de prikken van het Nordland Fahrwasser. Ook hier is het buiten de smalle geul erg ondiep, wat ik moet bezuren door op grote achterstand van Jan te geraken. Afsnijden van bochten is er bij Jan niet meer bij. Het waait vandaag harder dan verwacht. De kajaks blijven echter oploeven en daardoor zeer goed bestuurbaar. De haven van Juist is voor de meeste schepen alleen met hoog water bereikbaar. De kade is erg laag, waardoor bij hoog water, en zeker bij springtij, de kade onderloopt. De modder op de tegels geeft aan dat dit regelmatig gebeurt. De schepen zijn dan voor de bemanning niet meer bereikbaar. Wij stappen uit bij de trailerhelling en leggen de kajaks in het gras bij het surfstrandje. De havenmeester is nergens te bekennen en niemand weet waar hij is. Bij de veerhaven wordt verteld dat kamperen niet mag. Er is wel een jeugdherberg. Ik krijg het telefoonnummer, maar dat had ik al. We worden gewezen op de Nederlandse uitbaatster van het "Hafen Restaurant" voor munten voor de douche cabine in de haven. Als wij binnenkomen verslikt zij zich hevig en proestend moet zij onze vraag aanhoren: kunnen we hier ergens kamperen? Als ook hier een 'officieel' nee volgt gaan wij voor plan-B. Na het omkleden gaan wij eten in het restaurant. We zijn net op tijd voor een nog niet bezette tafel die echter vanaf 20:30 alweer gereserveerd is. Het hele restaurant stroomt vol. Goed teken. Ook de prijzen vallen reuze mee. Het is zelfs goedkoop te noemen. Heel anders dan wij vermoedden met al die kuuroorden. Na het eten het dorp in en naar het Noordzee strand. Het eiland is slechts een smalle duinenrij breed. Pittoresk autovrij dorpje met bakstenen huizen. Op het strand veel wind en opstuivend zand. Er staat een brede strook, niet zo hoge, 'soepige' branding. Ook hier weer veel Strandkorben. Daarna tochtplanning onder het genot van een drankje in een oud hotel-restaurant. Om 22:00 tentjes uit het zicht opgezet bij het surfstrandje. Illegaal, dat wel. Door het slechte weer is het erg rustig buiten.

Woensdag 12 juli (Juist - Norderney; 14 km)

Weer:	06:40:	12:	NW um 6 etwas abnehmend; See 2 bis 3 meter
		24:	NW/W-4/5; Westteil SW-drehend
	11:05:	12:	NW um 6; etwas zurückdrehend
		24:	NW/W um 5; etwas zurückdrehend
	21:05:	12:	W/NW um 5
		24:	Westliche Winde um 5

Een weerbericht waar we veel aan hebben! Voor alle zeegebieden geldt "Sturm oder Starkwind". Voor de Duitse bocht geld NW-6 afnemend met een zeegang van 2 tot 3 meter. O ja, Schauerböhn. Om 10:00 toch maar tent afgebroken, waarna we in neopreen in het wachthokje van de veerboot wachten totdat het 13:00 is voor vertrek naar Norderney. We moeten tegen laag water het wantij van het Juister Wattfahrwasser over om met het inkomende tij naar de haven van Norderney gezet te worden. We hebben wederom net genoeg vaarwater en het waait weer eens hard. Bij de zuidoost punt varen we ruim om een zeehonden kolonie heen, maar toch gaan de zeehonden bijna allemaal te water. In het zeegat tussen Juist en Norderney staat een flinke deining, maar er zitten geen brekers tussen. Verder weg op zee zit een brede ondiepte die de meeste golven doet breken. Bij de oversteek van het zeegat varen we buiten de groene boeienlijn om drie veerboten van en naar Norderney te ontwijken. De skyline van Norderney is erg opvallend met veel beton en hoogbouw. Vanaf de D-9 / B-2 surfen we naar de kust. We landen aan bij een brede trailerhelling vlak voor de haveningang. We verkennen de drukke haven te voet, maar er is geen kampeermogelijkheid. Het surfstrandje lijkt wel aantrekkelijk. Via de havenmeester weten we waar de camping ligt. Een half uur lopen vanaf de trailerhelling. We zijn welkom. Camping Booken ligt vlakbij het Noordzee strand. Helaas heeft de branding daar vrij spel. Het is zowaar zonnig en alle uitrusting wordt te drogen gelegd. We zijn een bezienswaardigheid op deze camping die het overwegend moet hebben van caravans die bumper aan bumper staan. Deze staan bumper aan bumper. Eén van de campinggasten vraagt of we als zeekajak vaarders niet levensmoe zijn. Jan weet zich in te houden door deze gast niet van repliek te dienen met de opmerking dat deze vast zelf levensmoe is. We eten bij de tent. Daarna een flink stuk wandelen langs strand en boulevard. Norderney heeft veel lelijke hoge nieuwbouw. Oude stadsgezichten op plaquettes herinneren aan vervlogen tijden met prachtige gebouwen. Bij de noordwest punt van Norderney wordt met zware kustbescherming geen duimbreed toegegeven aan de macht van de zee. Heerlijk ijs gegeten in Eis Cafe Venezia, een aanrader. De prijzen zijn zo aantrekkelijk dat ik mij flink te buiten kan gaan om mijn 'lactose-tekort' aan te vullen. Een goed excuus is snel verzonnen. Morgen eindelijk weer een normale planning met hoogwater op het wantij.

Donderdag 13 juli (Norderney - Langeoog; 29 km)

Weer:	06:40:	12:	W/W-5 vorübergehend erst abnehmend 4
		24:	W-5 später NW-drehend und etwas zunehmend
	21:05:	12:	SW-3/4 NW-drehend

De vaarafstanden zijn kort. Er is voor de verandering weinig wind (2 à 3 Beaufort). We worden ingehaald door een zeilboot. Maar aangezien we met hoog water varen, kunnen wij buiten de kronkelende vaargeul varen en halen we het bootje net na het wantij weer in. We liggen weer erg voor op de planning. Maar om zeker te gaan met de uitgaande stroom varen we ruim op naar de haven van Baltrum. Er staat een kleine en zwakke tidal race bij de haveningang. In de noordoost hoek van de haven ligt een mooi zandstrandje. We lunchen in de zon. Baltrum heeft een "Zeltplatz" in Ostdorf. Volgens de VVV zijn kajak vaarders welkom, maar moeten zij zich eerst melden bij de havenmeester en de moeten de kajaks bij de haven blijven liggen. Het tij is echter perfect voor een vervolg naar Langeoog vanaf 16:30. We maken een forse wandeling over het pittoreske eiland. Ouders bestoken hun zoontje, in een nummer één keepers tenue, met strafschoppen. Achter ons wordt geroepen: "Wie die Holländer!", als het schot van pa wéér naast gaat. Het duurt even voordat ons opvalt dat er geen wegen zijn. Alle huizen zijn door smalle en soms kronkelinge paden verbonden. We kunnen de kampeerplaats niet vinden. Transport vindt plaats met paardekarren, net als op Juist. Koffie en gebak bij "Witthus" nabij de haven. We wippen even binnen in het waddenmuseum. De negatieve reliëfkaart van dit eiland toont diepe geulen en hoge zandbanken. De Noordzee kust heeft een beschutte route achter deze droogvallende zandbanken. Jan ontdekt een 'getij-mechaniek' op een houten plaat. Eindelijk close-ups van zeehonden, die voor de verandering niet (kunnen) vluchten. We vertrekken om 16:20. Oorspronkelijk wilden we naar de haven van Langeoog te varen. De condities zijn echter goed voor een vervolg via de Noordzee. Mooie route door 20 tot 30 cm diep water ver uit de kust. Er wordt veel gesurft. Bij laag water is een breed gebied veilig voor badgasten. Brekers ver op zee. Onze bestemming is de jeugdherberg annex camping Melkhörn halverwege het eiland. Ter hoogte van het dorpje op Langeoog weer uitgestrekte ondieptes tussen de hoge Robben-plate en het strand. We komen op een plaats waar het direct naast de zandbank wel 1,5 meter diep is. Scherpe afgronden dus. We varen even onbeschut met branding op de kust. We varen daarom wat verder op zee. Jan vaart voor wat spektakel vlak langs de brekers. Ik vind dat maar niks met mijn beladen kajak in 'vakantiestemming'. Ik heb het wel even gehad met schade door brandingvaren. Ik heb mijn muts op (let op: het is midden juli!) die weer eens niet gezekerd is. Prompt krijg ik een breker op mijn dak; muts weg. Ik kanker wat tegen Jan, maar natuurlijk is het mijn eigen schuld. Als ik Jan uitleg wat er is gebeurd en mijn kajak verder inspecteer of ik niet meer uitrusting verloren ben, blijkt dat mijn muts nog op het achterdek ligt. Het geluk is weer eens met de domme. Bij een stukje met wat hogere branding vaar ik dicht langs de kust. Ik vraag een strandwandelaar naar een opgang naar de camping. Hij wijst naar een hokje verderop. Ter hoogte van het strandwachters hokje staat een flinke branding. Ik vaar iets eerder richting strand en kom zonder een breker bij het strand. Honderd meter verder gaan we aan land. Er blijken drie strandopgangen te zijn, dicht bij elkaar, gemarkeerd met rode kruizen. We zitten dichtbij de middelste opgang. We slepen de kajaks met het karretje tot aan de duinen. Gelukkig is de eerste helft 'verhard' en dat rijdt lekker. De jeugdherberg bevindt zich precies achter de strandopgangen. Het kampeerterrein blijkt een jongerenkamp en wij zijn direct een bezienswaardigheid. We maken wat mee met de beheerder van de jeugdherberg. Kamperen is alleen voor leden en uitsluitend "mit Voranmeldung". Het zou verboden zijn met vaartuigen aan te landen omdat dit een Schutzzone III is. Wij zijn ons van geen kwaad bewust omdat de zeekaart netjes Schutzzone I en II aangeeft, maar niet hier. Lid worden van de jeugdherberg kost DM 70 en hij dringt niet aan om dit te doen. Wildkamperen kost bij ontdekking DM 800 Strafe. Hij wijst mij op een brochure waarin inderdaad zeer duidelijk staat dat kamperen nergens mag. Zelfs niet in de achtertuin van bewoners. Zelten Verboten! Behalve bij de jeugdherberg als "Mitglied und nur mit Voranmeldung". Hij stelt nog voor dat wij naar de haven varen en vragen naar een zeemanshuis. Wij maken duidelijk dat dit niet mogelijk is vanwege de stroming. Wij stellen dan maar voor om verder te varen naar Wangerooge (moest zijn Spiekeroog), waar we binnen twee uur wel kunnen komen. Daar wil hij ook niets van weten. Het precieze moment ontgaat mij, maar opeens slaat zijn stemming 180 graden om. Hij heeft het over kamperen in de duinen. Ik denk nog even dat hij het over Spiekeroog heeft. Maar nee. Hij stelt voor dat wij uit het zicht in een duinpan de tenten opzetten. Wel een plekje zoeken waar geen gras groeit. Als er gecontroleerd wordt (de kans daarop acht hij klein) moeten we zeggen dat het van hem, de Herbergsvater, mag. Wij niet meer begrijpen. Tot slot wijst hij naar de douchehokken. Alles is weer OK. Volgende keer op Langeoog dus maar de haven proberen. We besluiten de tenten pas na zonsondergang op te zetten. We lopen in straf tempo naar het dorp en hopen daar aan te komen voordat de restaurants sluiten. Precies om 21:00 komen we bij een restaurantje, tegenover een oud hospitaal, waar we ons tegoed doen aan schnitzel met patat en ijs toe. Het weerbericht voor morgen is goed. Daarna wordt het echter weer NW-6. Op de terugweg loopt Jan niet meer zo hard. Hij heeft per ongeluk de laarzen van Petra meegenomen. Zien er exact hetzelfde uit, maar zijn een maatje kleiner. Hij krijgt last van blaren. Stiekem de tenten opgezet. Wel vanaf de strandopgang zichtbaar. Ik vind het te ver gaan om over een hekje met een verbodsbord te klimmen. Probleemloze nacht.

Vrijdag 14 juli (Langeoog - Spiekeroog; 8 km)

Weer:	06:40:	12:	W/NW-5
		24:	NW-6
	21:05:	12:	NW-5/6 etwas abnehmend; Schauerböhn
		24:	NW/W-5 abnehmend 4

Om 08:30 te water na weer een lange zeulpartij. Kleine branding. Binnen een half uur zijn we al bij de Wester Balje. We zoeken naar een boei die de vaargeul markeert. Er staat een flinke deining en wij willen niet te dicht bij Süderrif komen. Probleemloze oversteek. In de internet telefoongids had ik een camping met de naam Süderdünen gevonden. De zeekaart toont ook zo een plaatsnaam, dus landen wij daar op hoop van zegen aan. Het begint gelijk al goed als de strandopgang volgens een bordje alleen gebruikt mag worden door kampeerders! (nur für Zelter). Perfecte camping à la Stortemelk. Ook zo'n hoge duin, maar nu met een trapje. Wij laten de kajaks bij de duin achter. We kamperen in een met gras begroeide duinpan. We hebben het dagrecord gebroken. We hebben vandaag maar een uur in de kajak gezeten. We hadden gisteren dus door moeten varen. Het wordt stralend zonnig met NW-4. Alles wordt gewassen en is snel kurkdroog. Volgens de wat gesloten, maar vriendelijke beheerder is er geen camping op Wangerooge. De camping heeft een goed gevuld winkeltje met natuurvoeding. Nu weten we al dat het Duitse wad, op Juist na, voldoende strategisch gelegen kampeer terreinen bezit. De weerberichten worden iets beter. Het is een verkapte rustdag. Veel komt er niet uit mijn handen.

Zaterdag 15 juli (Spiekeroog-Wangerooge-Harlesiel; 36 km)

Weer:	06:40:	12:	NW-5 Schauerböhn
		24:	NW/W-5 abnehmend

Precies bij het begin van het weerbericht om 06:40 begint het te hozen. Gelukkig houdt de regen ook weer op, zodat met het ochtendzonnetje alles weer droog is voordat we de kajak inpakken. Vandaag weer een 'normale' tocht met hoog water over het wantij. Onderweg weer de onvermijdelijke Schauerböhn. Maar in de kajak is dat niet zo erg. We schieten niet erg op. We hebben NO-5+ tegen!? Jan had mij eerder verteld dat onze vaarsnelheid over het algemeen 4 knopen is. Het traject naar de haven van Wangerooge zou dan een tochtje van twee uur zijn. Voortaan gewoon weer mijn 3,2 knopen aanhouden. Dit traject duurde dus gewoon 2:40 uur. Om 13:40 zijn we in de haven van Wangerooge. De trailer helling naast de veerboot steiger is de beste uitstap plaats. De jachthaven en veerhaven zijn zo gesitueerd (in het wad met dam naar vasteland), dat kamperen hier onmogelijk is. Het is ook geen aantrekkelijke lunch plaats. We nemen de beslissing om een stukje richting Noordzee te varen en daar aan land te gaan. Aan de westkant van Wangerooge strekken zich dammen uit in zee. We varen buitenom de eerste twee strekdammen. De volgende is wat langer en wij denken dat wij hier met HW overheen kunnen varen. Jan vraagt mij of er voldoende water staat. Ik antwoord: "ik hoop van wel!". Het onrustiger water had ons moeten waarschuwen. We varen tegelijkertijd over de strekdam. Als we er voorbij denken te zijn worden we door kleine golfjes telkens weer teruggezet. Wat we eerder niet zagen zien we nu opeens wel; de strekdam. Mijn achterschip raakt iets. Pure domheid. Na drie keer teruggezet te zijn ben ik eindelijk los van de dam. Jan heeft het horen kraken en denkt dat zijn voorpunt beschadigd is. Ik kan niets voelen en we varen verder. Met de noordwestelijke wind van de afgelopen dagen staat er een brede strook branding. We moeten af en toe steunen in (gelukkig) niet al te krachtige brekers. Jan wil onder een zandplaatje aanlanden. Bij de aanloop naar het strand worden de brekers frequenter. Ik maak een lange diagonale surf. Daarna nog een korte, waarbij mijn boot draait en de voorpunt onder water verdwijnt. Gelukkig was de kracht al uit de golf. Verder geen problemen, behalve dan dat ik Jan even uit het oog was verloren. Op het strand meldt Jan dat hij enkele malen vanuit de hoge steun alsnog in een surf raakte en hierbij eenmaal is omgegaan en heeft moeten eskimoteren. Ik zeg: "perfect!". Jan vindt zelf van niet omdat hij niet om had mogen gaan. Op het strand is het ondanks het zonnetje koud door de wind. Zowel Jan als ik hebben schade aan het achterschip. Ik mis een stuk gelcoat en de wapening is beschadigd. Jan heeft lekkage en een tussenschot heeft een klap via de bodem gekregen. We maken de beschadiging schoon met zoet water en laten de bodem aan de zon drogen. We gaan naar de dichtstbijzijnde strandopgang om te lunchen en onze opties te bespreken. Aan de andere kant van de opgang is toevallig een terrasje en we strijken er neer voor koffie en gebak. Optie 1: Na de kentering naar Harlesiel aan het vaste land. Optie 2: Doorvaren via Noordzee naar Horumersiel. De tweede optie valt af door:

-	late aankomst,
-	onbekendheid of in Minseneroog Wattfahrwasser voldoende water staat,
-	onbekendheid met de branding op het vervolgtraject langs Wangerooge en
-	Horumersiel heeft geen camping.

Het wordt dus, helaas maar goed, Harlesiel. Kamperen viel al eerder af omdat er geen camping is. De jeugdherberg is relatief ver weg. Om niet te laat in Harlesiel aan te komen moeten we niet te lang wachten met vertrek. Na een reparatie met tape vertrekken we om 18:00 van het strand om wederom ons geluk in de branding te beproeven. Er staat veel minder branding maar ik moet oplettend blijven als ik twee keer na een steun alsnog in een surf raak. We hebben al weer praatjes als Jan voorstelt om de Duitsers aansprakelijk te stellen voor de schade omdat ze de dam niet voldoende gemarkeerd hebben. De kaart bestuderend dringt het langzaam tot ons door... Een stippellijn op de kaart eindigt bij een westkardinaal met de markering "Bühne-H". Bühne betekent strekdam en Bühne-H spant de kroon door vrijwel het hele zeegat tussen Langeoog en Wangerooge af te sluiten. OK, de stippellijnen van sectorlichten lopen parallel aan de strekdam. Om 18:45 varen we er voorbij. Nu aan de veilige kant. Het is laagwater op het wad. We varen tussen drooggevallen platen met mooie dwarse geultjes. Vele zeehonden, die nu rustig blijven liggen. In Harlesiel hebben we de pech dat de trailerhelling achter een afgesloten hek ligt. We moeten even zoeken naar een plek waar we maar 10 cm in het slik wegzakken. Enorm gesjouw over een keien dijk. Daarna karren naar de naastgelegen mega camping. De caravans staan bumper aan bumper. Er is een opgespoten strand. Wij vragen ons af hoe ver de badgasten het water in kunnen lopen voordat ze in de prut wegzakken. Gelukkig heeft de camping ook een trekkersveldje. Bij opzetten van tent en uitpakken van de uitrusting worden we gadegeslagen door een slimme meid die van alles wil weten en vooral veel doorvraagt. De routine zit er zo in dat ik alle tijd heb om al haar vragen te beantwoorden zonder dat ik vertraging oploop. We eten om 23:00 en gaan om middernacht naar bed. Met uitzondering van de grote navigatiefout is het een prachtige dag geweest met veel nieuwe (andere) branding ervaring.

Zondag 16 juli (Harlesiel - Spiekeroog; 23 km)

Weer:	06:40:	12:	NW-3/4; Westteil anfangs 5
		24:	NW Winde um 4
	11:05:	12:	NW Winde um 3
		24:	NW um 4

De cabine op vijf meter afstand blijkt een keuken unit te zijn met elektrische kooktoestellen! Weten wij veel. Iets teveel routine? We zitten te tobben met de tochtplanning. We weten niet wat we willen. We liggen iets vóór op schema en terugvaren naar Noordpolderzijl lijkt haalbaar met enkele lange trajecten. Van oost naar west zijn door de ligging van de zeegaten en wantijen veel langere trajecten mogelijk dan andersom. Van Harlesiel direct naar Norderney via de Noordzee is technisch mogelijk, maar niet zo aantrekkelijk en veilig met NW-5. Bij Baltrum zouden we ver buitengaats moeten varen om rond de Othello-plate te komen. En de Noordzee zijde van Norderney na die hele week zuidwest tot noordwest? Noordpolderzijl wordt geschrapt. We gaan vandaag weer naar Spiekeroog, maar nu via de Noordzee. Het meisje komt langsfietsen, maar weet waarschijnlijk nu even genoeg van zeekajak varen en wij kunnen haar niet meer boeien. Ze vraagt nog wel naar onze vertrektijd. Als ik 13:00 zeg, antwoordt zij met: O ja, vertrek met hoogwater. Achter het zwembad vinden we een hoogwater trailerhelling waar we de kajaks makkelijk in het water laten glijden. We voelen de ogen van de nieuwsgierigen in onze rug prikken. De zeehondenbank van gisteravond valt nog net niet droog, maar nu al krioelt het van de zeehonden die concurreren voor de beste plekjes. Ter hoogte van de ons maar al te bekende Bühne-H zoeken we de doorgang tussen de Tabaks-plate om niet buitenom te hoeven. We passeren wederom een kolonie zeehonden. Wandelaars benaderen de zeehonden vanaf Spiekeroog. Van ons hebben ze geen last. We vinden een veilige route door clapotis branding. Prachtig gezicht. Vanaf dit punt volgen we twee zeemijlen een onbeschutte route. We varen dicht langs het kantje, zelfs vóór de eerste branding. Iets verderop zien we golven zich langzaam opbouwen en op het laatste moment krachtig breken. Liever niet doorheen varen. We lopen wel vast bij het eerste zandplaatje. We zien voldoende mogelijkheden om tussen de eerste kleine en de tweede grote branding te varen. Als we voorbij het baken zijn zoeken we naar de ingang van het geultje dat ons aan de binnenzijde van de Robben-plate moet brengen. Erg creatief zijn de Duitsers niet, want elk eiland heeft wel een zandplaat met die naam. Op de zeekaart ziet het er fantastisch uit; bijna te mooi om waar te zijn. Wie kent er niet de zwinnen op een breed strand waar water in blijft staan? Hier kun je door het zwin varen naar doorgaand dieper vaarwater. Na twee doodlopende geultjes hebben we de moed al bijna opgegeven. Het enige alternatief is buitenom de noordwest punt van de Robben-plate. Gegarandeerd (te) veel branding spektakel. Gelukkig komen we het geultje toch nog tegen. Met 20 cm diepte aan het begin varen we tussen de badgasten door. We komen erachter dat we stroom mee hebben. Het water zal via het diepere gedeelte naar de Waddenzee weglopen en vandaar uit weer naar zee. Als het andersom was geweest, dan had al dat water zich over de smalle ondiepte moeten persen; een gegarandeerde tidal race. Vandaag hebben we ons laten leiden door de dieptelijnen op de kaart; met succes. Het is inmiddels laag water. We gebruiken de karretjes om de kajaks over het brede, maar gelukkig harde, strand naar de strandopgang te rijden. Spiekeroog is autovrij en het centrum en avondeten is een half uur lopen verwijderd van de camping.

Maandag 17 juli

Weer:	11:05:	12:	NW/W-4 zunehmend 5
		24:	W/NW-5 etwas zunehmend
	21:05:	12:	NW/W-5 später strichweise 6; Schauerböhn
		24:	W/NW-6

Ik ben erg moe en slapjes. Ik heb maar één dagtaak. Het wassen en drogen van mijn broek. Met de stokken van het windscherm maak ik een waslijn. Het eindpunt van de tocht wordt gezet bij Bensersiel.

Dinsdag 18 juli (Spiekeroog - Langeoog; 13 km)

Weer:	06:40:	12:	NW/W-5/6
		24:	NW-6
	11:05:	12:	NW-5 zunehmend 6
		24:	NW-6/7
	21:05:	12:	NW-5 zunehmend 6/7
		24:	NW abnehmend 5

Vanwege de harde wind vertrekken we iets eerder. We moeten buffelen maar zijn wederom te vroeg op het wantij. Na wantij dus de wind (NW-5) en de stroom tegen. We landen aan bij de zeilclub. Kinderen krijgen er zeilles. Met deze harde wind zijn de optimisten bijna ongeleide projectielen. We vragen de havenmeester of we ergens kunnen kamperen. Natuurlijk niet toegestaan, maar hij vindt het niet erg als we op een open plek tussen de bosjes gaan staan. Vanaf de haven gaat een treintje naar het dorp. Wij gaan lopen. Ook dit eiland is autovrij. We zien slechts een tractor en elektrische wagentjes. Een paradijs voor fietsers en wandelaars. In het dorp vinden we een winkelstraat. We eten bij de kajaks. Jan ziet boerenzwaluws, brandganzen, kluten, snippen en wulpen. Ik probeer te onthouden: snavel naar beneden is wulp, snavel naar boven is kluut en breed uiteinde snavel is snip. Tot zonsondergang zitten we in het restaurant "Kajute" bij de jachthaven. We raken in gesprek met de eigenaar van een motorboot. Hij verteld dat zijn boot in Nederland 's-Winters in het water in een loods staat. Zaterdag is er een "Motorschiff" in de Accumer Ee gezonken. De scheepvaartberichten na het weerbericht meldden al een gezonken schip op een locatie waar het volgens de zeekaart 50 cm diep is. Hij wist te vertellen dat dit schip met laag water het zeegat doorvoer en door de deining op een zandbank werd gezet en vervolgens een breker over zich heen kreeg. Het schip kapseisde en twee opvarenden moesten uit een luchtbel uit de kajuit worden gered. We weten niet óf en vanaf welk moment er sprake is van schipperslatijn. Vlak bij de plek waar wij willen kamperen heeft een groepje jongeren een gezellige avond met muziek. Dan maar voorbij de zeilclub achter de dijk uit het zicht. 's-Nachts overvloedige Schauerböhn.

Woensdag 19 juli (Langeoog - Bensersiel; 7 km)

Weer:	06:40:	12:	NW-6/7 Schauerböhn
		24:	NW-6
	11:05:	12:	NW-6/7 Schauerböhn
		24:	NW-6

De windverwachting is NW-6/7. Het weerbericht van 11:05 meldt bij Norderney een gemeten windkracht NW-6. We hebben de wind precies in de rug, dus dat durven we wel aan. We vertrekken om 12:00. Om 12:50 in Bensersiel. We zijn er twee uur voor hoog water. Makkelijke uitstap bij de trailerhelling. De wind giert door de masten van de jachtjes. Eelko had voor de vakantie aangeboden ons op te komen halen. Om 14:00 arriveert hij; perfecte timing. In Aurich stoppen we even om te eten. Dit kan eerst niet, maar 'moeder' ziet er wel brood in. DM 42 voor drie dagmenu's met soep en drankjes. Terug in Bakkum is een grote pan heerlijke groentesoep snel leeg. Wij mogen ons verhaal vertellen en beleven de vakantie opnieuw. Op voorhand vreesde ik de zomerse hitte, een windstille en vlakke Noordzee, slechte kampeer mogelijkheden, dure Duitse eilanden en "nicht erlaubt, Verboten!". 'Watt' anders dan verwacht dus. Bij mij gaat om 23:30 het licht uit.

Naschrift
Bij het repareren van mijn kajak blijkt dat deze net niet lek is. De wapening onder de afgeslagen gelcoat is flink beschadigd en ingedrukt. Deze keer kan ik het nog onzichtbaar repareren.

Bijlage 1 : Getijde gegevens - tabel

Tides Harlingen July 2000
Month	Day		HW	LW	m	m
July	Sun	2	11:00	18:20	2,2	0,1
			23:46	06:42	2,1	0,1
	Mon	3	11:56	19:16	2,3	0,0
	Tue	4	00:25	07:26	2,1	0,1
			12:36	20:02	2,3	0,0
	Wed	5	01:21	08:16	2,0	0,1
			13:27	20:51	2,3	0,0
	Thu	6	01:55	08:56	1,9	0,0
			14:16	21:36	2,3	0,0
	Fri	7	02:56	09:35	1,9	0,0
			14:56	22:19	2,3	0,0
	Sat	8	03:24	10:26	1,8	0,1
FQ			15:45	23:00	2,3	0,1
	Sun	9	04:26	11:05	1,8	0,1

Tides Delfzijl July 2000
Month	Day		HW	LW	m	m
July	Thu	6	04:15	10:27	3,4	0,2
			16:26	22:59	3,7	0,0
	Fri	7	05:06	11:11	3,4	0,2
			17:16	23:46	3,7	0,0
	Sat	8	05:56	11:52	3,3	0,3
FQ			18:06	00:28	3,7	0,1
	Sun	9	06:45	12:40	3,3	0,4
			18:56	01:15	3,6	0,3
	Mon	10	07:36	13:36	3,2	0,5
			19:55	02:12	3,5	0,4
	Tue	11	08:36	14:35	3,2	0,6
			20:45	03:18	3,4	0,4
	Wed	12	09:24	15:45	3,2	0,6
			22:00	04:19	3,4	0,4

Tides Helgoland July 2000
Month	Day		HW	LW	m	m
July	Sat	8	05:44	12:16	2,2	0,1
FQ			17:56	00:55	2,5	0,1
	Sun	9	06:36	13:08	2,1	0,2
			18:52	01:46	2,4	0,2
	Mon	10	07:30	14:04	2,1	0,3
			19:52	02:43	2,3	0,3
	Tue	11	08:29	15:10	2,1	0,3
			20:58	03:49	2,3	0,3
	Wed	12	09:33	16:21	2,1	0,3
			22:05	04:53	2,3	0,3
	Thu	13	10:35	17:24	2,2	0,2
			23:06	05:49	2,3	0,2
	Fri	14	11:28	18:16	2,3	0,1
			23:57	06:35	2,3	0,2
	Sat	15	12:14	19:01	2,4	0,1
	Sun	16	00:40	07:15	2,3	0,2
FM			12:54	19:41	2,4	0,1
	Mon	17	01:17	07:53	2,2	0,2
			13:30	20:16	2,4	0,1
	Tue	18	01:51	08:28	2,2	0,2
			14:04	20:50	2,4	0,1
	Wed	19	02:26	09:01	2,1	0,2
			14:36	21:53	2,4	0,2
	Thu	20	02:59	09:32	2,1	0,2
			15:08	21:57	2,4	0,2
	Fri	21	03:33	10:04	2,2	0,2
			15:43	22:34	2,5	0,2

Bijlage 2 : Getijde gegevens - grafiek

Bijlage 2

Bijlage 3 : Afwijkingen hoog en laag water t.o.v. Helgoland

Location	NB	OL	HW	LW	H	L
Borkum, Südstrand	53.35	06.40	-0:56	-1:17	2,4	0,1
Borkum, Fischerbalje	53.33	06.45	-0:46	-1:11	2,6	0,1
Emshorn	53.30	06.51	-0:33	-0:50	2,7	0,1
Memmert	53.38	06.54	-0:34	-1:07	2,7	0,1
Dukegat	53.26	06.56	-0:16	-0:33	2,9	0,1
Juist, Seeseite	53.41	06.59	-0:28	-0:52	*	*
Juist, Hafen	53.40	07.00	-0:11	-0:05	2,6	0,1
Leyhörn	53.33	07.02	-0:02	-0:27	2,9	0,2
Juist, Kalfamer	53.41	07.06	-0:22	-0:46	*	*
Norddeich, Hafen	53.37	07.10	-0:16	-0:19	2,7	0,2
Norderney, Riffgat	53.42	07.10	-0:24	-0:48	2,6	0,1
Norderney, Seeseite	53.44	07.14	-0:18	-0:42	*	*
Nessmersiel	53.40	07.22	-0:01	*	*	*
Baltrum, Westende	53.43	07.22	-0:21	-0:25	2,7	0,1
Dornumer, Accumersiel	53.41	07.29	+0:05	-0:24	3,0	0,2
Langeoog	53.43	07.30	+0:05	-0:22	2,9	0,1
Bernersiel	53.41	07.35	+0:07	-0:22	3,0	0,1
Spiekeroog	53.45	07.41	+0:02	-0:18	2,9	0,1
Neuharlingersiel	53.42	07.42	+0:15	-0:14	3,1	0,2
Tonne Weser3/Jade2	53.52	07.47	-0:04	*	*	*
Harlesiel	53.43	07.49	+0:15	*	3,1	*
Wangerooge, West	53.47	07.52	+0:04	-0:15	3,0	0,2
Blaue Balje	53.45	07.56	+0:17	0:00	*	*
Wangerooge, Langes Riff	53.48	07.56	-0:01	-0:09	3,0	0,1
Wangerooge, Ost	53.46	07.59	+0:13	-0:03	3,2	0,2
Wangersiel	53.41	08.01	+0:35	*	*	*
Minsener Oog, Buhne C	53.45	08.02	+0:22	+0:09	3,3	0,2
Schillig	53.42	08.03	+0:38	+0:18	3,4	0,2
Mullumplate, Leuchtturm	53.46	08.06	+0:21	+0:08	3,2	0,1
Alte Weser, Leuchtturm	53.52	08.08	+0:16	+0:05	3,1	0,2
Dwarsgat, Unterfeuer	53.43	08.19	+0:50	+0:25	3,5	0,1

Bijlage 4 - Weerberichten

Sturmwarndienst ^2,3,4		K/MHz	Seewetter (Nord-/Ost-See)		KHz	Transmission times
DLF	LW	153	DLR	Berlin	177	01:05, 06:40, 11:05⁸, 21:05^1,8
DLF	LW	207	NDR	Flensburg	702	08:30, 22:20, 00:05
DLF	MW	549	HW	Bremen	936	23:05
DLF	MW	756	NDR	Hamburg	972	08:30, 22:20, 00:05
DLF	MW	1269	DLF	Deutschlandfunk	1269	01:05, 06:40, 11:05⁸, 21:05^1,8
DLF	MW	1422	DLR	Berlin	6005	01:05, 06:40, 11:05⁸, 21:05^1,8
DLF	FM-Aurich	101,8	DW	Deutsche Welle (49m)	6075	13:55
DLF	FM-Bremen	107,1	DW	Deutsche Welle (31m)	9545	13:55
DLF	FM-Bremerhaven	104,3	DW	Deutsche Welle (19m)	15275	13:55
DLF	FM-Eutin	101,9
DLF	FM-Flensburg	103,3	Seewetter telefon (24 st.)
DLF	FM-Hamburg	88,7	- Hamburg		040	3196628
DLF	FM-Helgoland	89,8	- Deutschlandfunk		01803	254608
DLF	FM-Höhbeck	102,2	- DP07		040	74115418
DLF	FM-Lingen	102,0	- Deutschen Wetterdienst			019011648

Seefunk		VHF
DP07	Borkum^5,6	28, 61	¹ Summer
Radar	Borkum (-0:10)	18	⁸ 3-daags vooruitzicht
DP07	Cuxhaven^5,6,7	83
Radar	Eemshaven (-0:10)	19	² Mon-Sun (every full hour)
DP07	Elbe-Weser^5,6	01, 24	³ Mon-Sat (every half hour between 05:30 and 07:30)
DP07	Finkenwerder^5,6,7	23	⁴ Mon-Fri (every half hour between 08:30 and 16:30)
DP07	Hamburg^5,6	27, 83
DP07	Helgoland^5,6	86	⁵ 09:45, 12:45, 16:45 (January thru December)
DP07	Kiel^5,6	23, 26	⁶ 07:45, 19:45 (March thru October)
DP07	Lübeck^5,6	24, 27	⁷ Im Bedarsfall

Bijlage 5 : Adressen

Borkum	04922
- Camping Aggen, Ostland	2215
- Camping Borkum, Hindenburgstrasse 114	1088
- Jugendherberge, Reedestrasse 231	579
- Sporthafen Burkana, Reedestrasse 230 (VHF-17)	7877

Juist	04935
- Jugendherberge, Loogster Pad 20	9291-0

Norderney	04932
- Camping Booken, Waldweg 2	2396
- Camping Domäne Eiland	2184
- Camping Domäne Grohde, am Leuchtturm 9	?
- Camping Domäne Tünnbak, am Leuchtturm 11	2108
- Camping Hermann Weissgang, Waldweg 2	448
- Campingplatz Um Ost, am Golfplatz 4	618
- Jugendherberge Dünensender (Zeltplatz)	2574

Baltrum	04939
- Zeltplatz Ostdorf	914013

Langeoog	04972
- Melkhörn (Jugendherberge und Zeltplatz)	276

Spiekeroog	04976
- Camping Palisadendiek	288
- Jugendherberge, Bi d'Utkiek 1	329
- Zeltplatz Süderdünen (Wart)	912072
- Kurverwaltung, Noorderpod (Reservierung)	919367

Wangerooge	04469
- Jugendherberge "Westturm"	439

Helgoland	04725
- Jugendherberge	341
- Camping "auf der Düne"	7695

Norddeich	04931
- Seesporthafen Norddeich, Deichstrasse 21	8073
- Jugendherberge, Strandstrasse 1	8064

Dornumersiel	04933
- Camping	?

Bensersiel	04971
- Camping	?
- Jugendherberge, Grasshauser Flage 2	3717

Neuharlingersiel	04974
- Camping	?

Harlesiel	04464
- Camping (01-05 / 15-09)	8046
- Camping (16-09 / 30-04)	94930

Schillig	04426
- Camping	987170
- Jugendherberge	371

Hooksiel	04425
- Camping	958080

Bijlage 6 : Internet

- Bundesamt für Seeschifffahrt und Hydrographie

- Deutschen Wetterdienst

- Deutscher Kanu Verband

- Salzwasser Union

- Ostfriesische Insel

- Helgoland

- Borkum Burkana Hafen

Bijlage 7 : Literatuurlijst

Zeekaarten (1:50.000)
3015: Ostfriesische Insel mit Jadebusen
Bundesamt für Seeschifffahrt und Hydrographie

Stroomatlas
Der küstennahe Gezeitenstrom in der Deutschen Bucht
Bundesamt für Seeschifffahrt und Hydrographie

Getijdetabel
Hoch- und Niedrigwasserzeiten für die Deutsche Bucht und deren Flussgebiete
Bundesamt für Seeschiffahrt und Hydrographie

Topografische kaarten (Kompass Wanderkarten):
- Borkum	(?)	(1:?)
- Juist	(728)	(1:20.000)
- Norderney	(?)	(1:?)
- Baltrum	(730)	(1:10.000)
- Langeoog	(731)	(1:15.000)
- Spiekeroog	(732)	(1:15.000)
- Wangerooge	(?)	(1:?)

Een zoutwaterodysse door drie lage landen
Kanotocht van Esbjerg naar Groningen
Taco Tell
Kanosport (in 2 delen)

Een korte versie van dit verslag is eerder verschenen in Peddelpraat 170/171