A week at the races

In 1996 ging Peddelpraat het laatst naar Anglesey. Toen Ida mij toen vroeg waarom ik mij niet had ingeschreven meldde ik verbouwereerd dat ik nog geen zeevaardigheid had. Ik had dus al het idee dat ik dit gemis een keertje zou moeten inhalen. Aangezien ik ook wel eens de zogenaamde Anglesey Sea Kayak Symposium (voorheen "Nordkapp meet") wilde meemaken plande ik voor 2000 een bezoek aan dit driedaagse symposium gevolgd door een cursus 5-star sea-proficiency; het Engelse (BCU) zeevaardigheid-extra. Met getijde programma's via internet kon ik achterhalen dat het in de symposium week van doodtij zou oplopen tot hoog springtij. Oorspronkelijk wilde ik hier alleen naar toe, maar Nico had er ook wel oren naar. Gelukkig maar, want nu was er het excuus om na afloop van het symposium en de cursus samen rond Anglesey te varen.

Vrijdag 28 april 2000
Om 05:00 laden we de kajaks op mijn auto. We nemen drie kajaks mee. Nico heeft behalve zijn Sirius ook zijn Baidarka bij zich. Het leek mij handig een reserve kajak mee te nemen voor het geval we er tijdens de cursus eentje beschadigen. Nico's Baidarka heeft een verstelbare voetensteun waardoor wij er beiden in passen. Mijn Meridian heeft inmiddels een schot op maat en is als zodanig wat minder uitwisselbaar. Voor de tidal races zou de Meridian vermoedelijk de ideale boot zijn. Met de HSS zijn we om 11:30 in Harwich. Daar vandaan rijden we via de kleinere wegen richting Wales. Het is weliswaar de kortste, maar duidelijk niet de snelste route naar Anglesey. Bij Birmingham staan we op het enige stukje snelweg in een gigantische file. Het is een "Bank Holiday weekend" en het vakantieverkeer is al vroeg op gang gekomen. Via slingerende wegen rijden we door een heuvelachtig Noord Wales. Om 18:30 arriveren we bij het Anglesey Sea and Surf Centre (ASSC) van Nigel Dennis. We gaan uit eten in Holyhead. Het wordt Chinees; heerlijk, maar wel wat weinig voor Nederlandse begrippen.

Zaterdag 29 april (Tidal races and overfalls)
Weer: Var-3 / S-4; Inshore: Var-2/3 / S-4
Op het centrum komen we Rick Carrick Smith tegen. Hij coördineert één en ander. Ingeschreven voor de dagtocht met Nigel Laybourne. De groep "tidal races and overfalls" en de groep "incident management" worden samengevoegd. De groep van Nigel is echter erg groot wat ons doet besluiten om mee te gaan met Aled Williams voor tidal races, overfalls en incident management. Naast Aled gaat ook Nigel Dennis mee. We vertrekken vanaf Soldier Point, net links van de havenpier. Van incident management komt weinig terecht. Bij North Stack gaat Nico wel om, maar hij weet zichzelf te redden. Er is nauwelijks deining. Surfen lukt niet echt en het is hard werken tegen de sterke stroming. Mijn Sirius laat zich moeilijk manoeuvreren en het duurt telkens even voor ik weer terug ben in het keerwater. Vanaf North Stack varen we via de "outer race" naar Penrhyn Mawr. We hobbelen er (te) snel doorheen. Bij Penrhyn Mawr kunnen we weer spelen. Hier valt te surfen tegen de vloedstroom in. Don kan maar moeilijk surfen in zijn Feathercraft. De kajak wereld is klein als blijkt dat hij Ray Goodwin kent en er bij was toen hun rondje Islay werd afgebroken in de week dat Nigel Laybourne en Hans Mulock Houwer hun grot avontuur beleefden. Het niveau is aardig hoog als er nog slechts ééntje omgaat. Maar ook zij weet te eskimoteren. De hele dag is het stralend mooi weer. 's-Avonds is er een lezing in een voormalig kerkgebouw, met bar, over een in Griekenland afgebroken kajak tocht van Engeland naar Nieuw Zeeland van Trys Morris en Bob Timms. Daarvoor nog een korte lezing van Pete Bray over een geplande oversteek van de Atlantische Oceaan. De kajak, als die nog zo mag heten, is zelfrichtend en zal uitsluitend met peddel worden voortbewogen. Voor de rit naar het dorp en terug rijdt een dubbeldekker bus voor. Met Wim en Anita zijn er nu in totaal vier Nederlandse deelnemers aan het symposium.

Zondag 30 april (Incidents and accidents)
Weer: E-3/4
De weerberichten zijn gunstig te noemen met een hoog drukgebied boven Schotland. We gaan nu wel "incident management" doen met Aled Williams. Vandaag vertrekken we vanaf het nabij het centrum gelegen strandje Porth Dafarch. Ook mee zijn Trys Morris en Peter Jones. De instructeurs figureren als slachtoffer. Vlak naast de rotsen gaan zij te water en wij moeten redden:

-	Slachtoffer houdt zijn eigen kajak vast en de toggle van de kajak van de redder. De redder vaart vervolgens uit de gevarenzone en voert een x-redding uit. Dit is hard werken voor de redder omdat het slachtoffer als een 'anker' in het water ligt.
-	Slachtoffer en redder als voren, maar nu wordt het geheel samen met een derde uit de gevarenzone gesleept.
-	Als voren, maar nu is het slachtoffer niet in staat mee te helpen, waardoor de redder zowel slachtoffer als kajak vast moet houden. Dit is erg inspannend. Voorts valt op dat Trys bij de x-redding niet tussen de kajaks inklimt maar buitenom instapt (Amerikaanse methode).

Iedereen komt aan de beurt. De instructeurs hebben droogpakken aan en kunnen zo goed tegen de kou. Tot slot wordt op een 'riskante' plek een 'gezekerde' redding uitgevoerd. Vóór de redding wordt de redder door de derde gezekerd met een sleeplijn. Vervolgens vaart de redder naar het slachtoffer toe en trekt deze uit de gevarenzone. Er wordt zo geen tijd verloren met het aanleggen van sleeplijnen op een riskante plek en het voorkomt dat de redder zelf tegen de rotsen gesmakt wordt. Er ontstaat een echt incident als Aled's kajak op een rots wordt gezet en dit resulteert in een lek. Nadat iedereen aan bod is gekomen gaan we pauzeren op een naastgelegen laagwaterstrandje. Ik heb mijn camera net niet op tijd gereed als Nico over een andere kajak schuift en het geheel eventjes zo blijft dobberen. Nadat het water uit het voorcompartiment van Aled's kajak is gelopen wordt het gat provisorisch met tape gedicht. Na de lunch eerst sleepoefeningen ("in-line tow" en "husky tow") met de volgende wetenswaardigheden:

-	Sleeplijn onder slechts een enkele deklijn bevestigen. Als de voorste dekfitting het zou begeven, dan blijft de sleeplijn vast aan de deklijn.
-	De haak niet aan de deklijn bevestigen, maar er onderdoor en aan de sleeplijn zelf. Zo kan de gesleepte in veel gevallen zelf de sleeplijn lossen.
-	Bij de husky tow is het zeer onhandig als de slepers lijnen hebben van verschillende lengte. Dit is op te lossen door de twee sleeplijnen niet elk afzonderlijk aan de gesleepte kajak te bevestigen, maar onder een deklijn aan elkaar. De twee slepers kunnen zo naast elkaar varen. Ook hier kan de gesleepte de sleeplijnen zelf lossen.

Tot slot doen we een "all-in rescue". Hierbij laten Nico en ik zien dat de Nederlanders het goed voor elkaar hebben. Een "re-entry-and-roll" (R&R) is niet toegestaan. Met een eerste x-redding over een omgekeerde kajak, gevolgd door een normale x-redding zitten wij als eerste weer in de boot. Met de complimenten van Aled. Het had nog sneller gekund als mijn camera in mijn zwemvest niet in de weg had gezeten. Vervolgens worden her en der nog R&R's uitgevoerd. Bij Porth Dafarch staat onverwacht een leuke deining. Er zijn echter te veel zwemmers, duikers en bootjes om veilig te kunnen surfen. Terug in het centrum volgt nog een evaluatie en uitleg over veiligheids uitrusting. Hier valt de aanwezigheid van een "group-shelter" op. Een groot stuk nylon dat qua vorm wat weg heeft van een T-shirt waarin een groep kan kruipen en in een rondje zittend een soort tent vormt. Daarnaast blijken er ook compacte gecombineerde licht-/rooksignalen te koop. 's-Avonds weer een lezing. Nu van Nigel Dennis die begin dit jaar bij Antarctica heeft gevaren. Nigel's carbon/kevlar kajak was de omstandigheden nauwelijks bestand door extreme slijtage. De kajak had het waarschijnlijk nog maar twee extra weken uitgehouden en is ook niet teruggekomen naar Wales. Klinkt bekend in de oren, gezien het verhaal van de carbon/kevlar sleden van Ronald Naar. Vanavond 'ontdekken' we dat het centrum ook een eigen pub heeft. Wij vonden het al vreemd dat na de lezing van gisteravond terug bij het centrum niemand meer te bekennen viel.

Maandag 1 mei (Rhoscolyn Beacon)
Weer: NE-2/3; Inshore: Var-2/3
Vandaag komt het er dan toch nog van. Een (korte) dagtocht met Nigel Laybourne vanaf Porth Dafarch. We hebben een mooie tocht naar Rhoscolyn Beacon. Nigel heeft de afgelopen dagen "seal counts" gehouden. Vandaag hebben we pech. Er wordt slechts één zeehond gesignaleerd bij Rhoscolyn. De meeste deelnemers gaan huiswaarts. Het lange weekend is voorbij. 's-Avonds krijgen we een briefing van Nigel Dennis over het verloop van de rest van de week. Er volgt een uitleg over de BCU star awards en coaching awards. We hebben een internationaal gezelschap met deelnemers uit Zweden (2), Denemarken (1), Finland (1), Duitsland (3), Canada (1), Verenigde Staten (3), Nederland (4) en natuurlijk Groot-Brittannië (3). Vooral de opleiding tot coach is ingewikkeld en je kunt eigenlijk alleen officieel aan de coach trainingen deelnemen met een BCU C1-form dat je tijdig moet aanvragen. Veel deelnemers komen uit landen die geen opleidingen kennen voor instructeurs. Nederland komt dus goed weg met zijn NKB. Het ASSC opleidingsprogramma is erg flexibel. Het is mogelijk om diverse opleidingen gedeeltelijk te combineren. Wij komen voor 5-star training en zullen ons daarop concentreren. Nico en ik hebben samen met Rick de eisen van 5-star sea-proficiency doorgenomen. Ze komen grotendeels overeen met zeevaardigheid-extra met de volgende verschillen:

-	Tidal races en overfalls. In Nederland moeten we het doen met de 'wals' bij Vlieland.
-	Het 5-star diploma is een "leadership award" en geen "skills award". Oftewel normaalgesproken is 5-star pas gebruikelijk nadat je Level 3 coach bent.
-	Je begeleidt personen met 4-star of hoger. De Nederlandse ZVE heeft het over leiden van een tocht bestaande uit ervaren personen (ook ZVE?).
-	De onderdelen "weather" en "environment" worden niet onderwezen tijdens onze cursus, maar zijn wel onderdeel van een 5-star examen. Voor mij is vooral "environment" even schrikken. Er wordt verwacht dat je iets weet van de flora, fauna en geologie van de plaatsen waar je vaart. Nu komen Nico en ik niet voor een examen, maar ik zie het alweer gebeuren dat ik mij moet verdiepen in stapels boeken over vogels en andere wetenswaardigheden van West-Europese kustgebieden.
-	Tochtleiding en navigatie bij nacht.

Wij komen dan ook tot de conclusie dat NKB-ZVE overeenkomt met BCU 4.5-star. In de pub is het coach gehalte hoog. De verhouding deelnemers versus instructeurs is bijna 1 op 1.

Dinsdag 2 mei (A day at the races)
Weer: N/NE-3/4, occ. 5
Druk programma. Onze instructeur is Rowland Woollven. Het is een crack uit het leger en hij is in Canada en Alaska geweest en hij heeft daar zelfs nog zijn eigen kajak liggen. Ook Les Uhrich is in Alaska (Kodiak) geweest. We vertrekken vanaf Soldier Point. Eerste halte is North Stack race. Eerst wat instructie. Rowland stelt: "Capsize! is information, NOT an instruction!". Hier moeten we van alles doen. Het grenst aan waanzin om te willen slepen in een tidal race. Bij de in-line sleep haal ik met Nico nog maar net weer het keerwater. De husky sleep is geen succes. Sleeplijn spaghetti. John moet zwemmen en Trys komt redden. Ik breng een losse sleeplijn tussen mijn tanden in veiligheid. Kortom dit was dus de instructie dat husky sleep gevaarlijk is in tidal races. Nico's sleeplijn schiet los. Het blijkt dat op de wat dunnere sleeplijn te veel kracht komt waardoor deze toch nog losschiet uit de schrootklem. De liefhebbers mogen nog eskimoteren en een R&R in de race doen. Hierbij wijst Rowland er fijntjes op dat de 'experts' het eerste keerwater halen. Bij mijn R&R kwam ik onverwacht aan mijn 'slechte' kant te liggen. Een snelle afweging dat als R&R aan mijn slechte kant mislukt en ik alsnog via mijn goede kant moet en daarmee tijd verspil doet mij besluiten direct via de goede kant te gaan. Ik haal het eerste keerwater nog net. Zo valt er gelukkig nog steeds wat te verbeteren. Andy en Johann doen een voorwaartse rol. Alleen John laat verstek gaan. Door zijn zwempartij is hij het zelfvertrouwen even kwijt. In het keerwater laat hij wel zien dat hij het in principe zou moeten kunnen. Johann gebruikt een Groenlandse peddel. De Engelsen hebben daar het koosnaampje "greensticks" voor. Hij moet zijn meervoudige in-line sleep (2 slepers en een niet-varend slachtoffer) afbreken omdat hij zich het schompes moet peddelen om alleen maar positie te behouden. Bij het afbreken van deze sleep gaat een lijn verloren. Rowland geeft aan dat de voorste vaarder de baas is. Nu probeert Andy het als voorste vaarder. De bedoeling is om tegen de stroom tot zelfs voorbij North Stack te geraken. Het ziet er goed uit. Ik volg met Nico en John hetzelfde traject als Andy. Wat ik op dat moment helaas niet weet is dat Andy een extreem sterke vaarder is en standaard met een "wing-paddle" vaart. Mijn kajak zwaait flink af en voordat ik weer op koers lig ben ik al bijna voorbij het eerste keerwater. Ik probeer het verder op zee, maar kan slechts positie houden. Vervolgens dan maar weer proberen het keerwater te halen. Ik ben bijna terug bij het keerwater als Rowland ingrijpt. Met hem als voorste sleper komen we met hard werken voorbij North Stack. Ik leer hier ook van dat de sterkste vaarder vooraan moet. Nu klaagde Nico dat hij harder voer en daarmee op moest letten niet verstrikt te raken in mijn sleeplijn. Mijn Sirius is duidelijk niet de beste kajak voor dit soort fratsen. Bovendien is er voor dit werk behoorlijk veel brute kracht vereist. Terug op het centrum krijgen wij een zeer compacte maar complete uitleg over navigatie. Oftewel, je moet eigenlijk alles al weten om het behandelde te kunnen onthouden. De regel van drie (rule of thirds) is nieuw voor mij. Deze regel behandelt de "horizontal movement of water", oftewel de stroomsterkte. De berekening lijkt een beetje op de regel van twaalf ("vertical movement"). Zodra de maximale stroom boven de drie knopen (vaarsnelheid) uitkomt is het handig om zich bewust te zijn van deze methode.
Voorbeeld:

     Van    Tot                    Sterkte
1 10:00-11:10 1/3 * 4 kn = 1,3 kn
2 11:10-12:20 2/3 * 4 kn = 2,7 kn
3 12:20-13:30 3/3 * 4 kn = 4,0 kn
4 13:30-14:40 3/3 * 4 kn = 4,0 kn
5 14:40-15:50 2/3 * 4 kn = 2,7 kn
6 15:50-17:00 1/3 * 4 kn = 1,3 kn

Na het avondeten krijgen we instructie voor de nacht tocht van morgen. De bestemming krijgen we nog niet te horen omdat het examenstof is voor Andy en Les. Rowland legt de "night-trip factors" uit. Dit zijn: visibility, equipment, temperature, group control, navigation, internal safety, external safety and psychology. Trys legt nog uit dat je met een kajak met een grote kuip (keyhole cockpit) beter van achter naar voor kunt eskimoteren, omdat je benen dan in een natuurlijke beweging zich klem zetten. Bij de normale, achterwaartse, rol strek je de benen, waardoor je uit je kuip gespoeld kan worden. Voor een kleine kuip (ocean cockpit) zou dit probleem niet gelden. Het is volgens haar sowieso een betere techniek en 'vermanend' tot ons dat het iets is om te oefenen. Nico maakt zich onsterfelijk door duidelijk te stellen: "That will cost me at least two years to practice!". We hebben in ieder geval weer wat te doen in het zwembad komende winter.

Woensdag 3 mei (the Skerries)
Weer: N-3/4; fog patches
Vandaag een tocht naar de Skerries. Tijdens het symposium weekend zijn er al twee tochten naar geweest. Nico en ik varen er deze week voor het eerst naar toe. Door de harde noordoostenwind wordt het startpunt verlegd van Cemaes naar Cemlyn. Twee deelnemers haken af vanwege het witte uiterlijk van het water buiten de baai en de 'opbeurende' woorden van Rowland en Nigel. Andy en Les leiden de tocht als onderdeel van hun examen. Starttijd 11:00. Omdat Andy wil weten wat voor 'vlees' hij in de kuip heeft stelt hij voor eerst wat oefeningen te doen. Ik neem dat wat al te letterlijk en doe een hoge steun. Oops! dat was 'm niet helemaal. Mijn slechte kant is dat dus niet voor niets. Dan maar scullen, maar voor hoe lang. Ik drijf inmiddels over een ondiepte. Als de truc even echt weg is, rol ik maar aan mijn goede kant. Geen goed begin. Dankzij mijn nieuwe jack met latex manchetten, speciaal voor deze week gekocht in verband met de te verwachten zwempartijen, houdt ik het droog. Bij het uitvaren van de baai is er even onduidelijkheid over de richting van een schip in relatie tot de groene Furlong boei. Les leidt en hij is even onzeker; is het nu IALA-A of IALA-B? Ook is de koers niet geheel duidelijk. Johann en ik moeten vooraan varen, maar het merendeel, ook Johann, heeft geen kompas aan dek. Op het centrum hadden we vernomen dat nul graden een redelijke koers is tot aan de Coal Rock kardinaal. Wij zijn door het wachten op het schip en een westelijker koers niet echt op nul graden bezig. Maar we komen toch dicht bij de zuid kardinaal (11:35). Vanaf hier hebben we voldoende hoogte om de Skerries te halen. Voor de duidelijkheid, het is bijna springtij en het stroomt gigantisch hard. Omdat de windrichting dezelfde is als de stroomrichting valt de ruwheid van het water mee. Wel overal 'vreemd' water. De wind is overigens iets gaan liggen. Les vaart op gevoel. Als hij zijn kajak op de Skerries mikt, menen Johann en ik dat we de Skerries wel zullen missen. De zeer sterke stroming maakt actief navigeren nodig. Gelukkig voor Les en de rest van de groep bereiken we het eiland. Wij moeten even wachten opdat Les kan kijken hoe wij veilig rond het eiland naar de uitstap plaats kunnen komen. Andy neemt ons mee door een tidal race en in een keerwater wachten wij op de terugkeer van Les. Als hij terug is varen we achter hem aan door de race. Het is goed opletten, want af en toe worden rotsen zichtbaar. In een beschut baaitje gaan we om 12:15 aan land. Mooi weer op een prachtig eilandje met vuurtoren. Andy doet nog een beetje "environment". We vertrekken om 13:15. Vanaf de Skerries moeten we binnen de kardinale boei van Langdon Ridge blijven om op koers te liggen voor North Stack. Rechts van de boei betekent Ierse Zee. Op dit traject heeft Andy de leiding. Om 13:40 varen we links langs de kardinale boei. Sam kan het (normale) tempo niet goed meer aan en Nigel stelt haar voor om samen met hem naar Soldier Point te varen. Zij weigert dit, waardoor even later de beslissing wordt genomen om allemaal maar naar Soldier Point te varen, waar we om 15:00 aankomen. De beslissing is mede ingegeven door de komende nachttocht. Om 21:00 vertrekken we naar de haven. Het doel is naar een onverlichte rode boei te navigeren. Wat de examenkandidaten niet weten is dat de boei is opgenomen. Nico en ik hadden ons voorbereid op een nachttocht door al in Nederland een rood fietsachterlicht op batterijen te kopen. Helaas had Nico zijn lampje vergeten en heeft hij er nu twee. Waterdicht getaped werken ze perfect. Goed zicht op het kompas en geen nadelige invloed op het 'nachtzicht'. Er worden twee groepen gemaakt. Ik ga mee met Andy. Er is enige bioluminicentie. Van de examenkandidaten wordt verwacht dat zij vanaf het dek kunnen navigeren. Nadat via kruispeilingen bepaald is dat we op de juiste plaats de boei verwachten en deze er dus niet ligt gaan de groepen elk een eigen weg. Andy wordt door Rowland naar de oude vuurtoren gedirigeerd. Zoals eerder gemeld, niet alle deelnemers hebben een dek kompas. Als Trys het heeft over een "back-bearing" met een peilkompas, draai ik mijn kajak richting herkenningpunt en lees de peiling direct af van mijn kompas. Om 01:15 lig ik in mijn tent. De andere groep bleek na het zoeken van de boei direct teruggekeerd te zijn en liggen al lang te bed.

Donderdag 4 mei (Another day at the races)
Weer: ?
Les en Andy hebben theorie examen met Rowland. 's-Ochtends neemt Rathi ons en Johann mee naar het RNLI station van Trearddur Bay. De CG (Liverpool) blijkt inmiddels op marifoon kanaal 10 uit te zenden. Mijn zorgvuldig uitgezochte kanalen en uitzendtijden zijn kortgeleden gewijzigd. We krijgen een uitgebreide rondleiding, maar zijn gelukkig net op tijd terug op het centrum. Nigel Dennis neemt ons (Johann, Nico, Ernst, Scott, Bill en ik) mee naar North Stack race. De Amerikanen Scott en Bill zijn hier voor coach-5 training. Bill vaart in een Anas Acuta. Hij moppert dat hij bij cursussen altijd op de onmogelijkste plaatsen moet uitstappen, wat met de kleine kuip niet echt makkelijk is. Het is vandaag springtij. Het stroomt zo hard dat er voor Ernst geen eer valt te behalen. Nigel vaart met hem mee naar Parliaments cave. Er valt weinig te surfen. Des te harder moeten we werken om de keerwaters te halen. Het water is nog hoog genoeg om via het tweede keerwater tussen een rots het eerste keerwater te halen. Het tweede keerwater halen lukt vandaag slechts met de grootste moeite. De zuiging zet mijn kajak op de rotsen. Gelukkig zit ik dan al vrijwel in het keerwater, waardoor ik na wat gekraak en afduwen in het keerwater terecht kom. Vervolgens een sprintje tussen de rots naar het eerste keerwater. Als Nigel buitenom het eerste keerwater gaat halen, moet ik als enige afhaken. Dan maar weer binnendoor; gaat nog net. Bill geeft het goedbedoelde advies: "When in doubt, paddle even harder!". Nigel turbo-ed nog even voorbij North Stack. Niemand doet hem dat na. Pauze in Parliaments cave. Ik inspecteer de schade. Gelukkig is P&H niet zuinig geweest met gelcoat en is de kajak qua wapening niet beschadigd. We hebben de veerboot net voorbij komen. We leggen de kajaks wat hoger neer. De golven van de veerboot leveren geen extreme branding op. Na de pauze gaan we weer spelen. Nu haal ik alle keerwaters; Yes! Nico, Johann en ik gooien er nog een rolletje tegenaan voordat we richting South Stack varen. Het is bijzonder mooi weer. We hebben alle tijd om de mooie kustlijn in ons op te nemen. We varen in diverse grotten. Onder de brug bij South Stack stroomt het water behoorlijk door een zeer smalle doorgang. Bij Penrhyn Mawr is niets te beleven. We eindigen in Porth Dafarch. Een andere groep heeft onder leiding van Rick de "Kayak Safety Test" gedaan. Voorts was er nog een 4-star examen onder leiding van de muzikale (J)Lester. Als wij Nigel vragen wat het avondprogramma is, stelt hij voor dat wij ons rondje Anglesey maar moeten plannen. In verband met het getijde zou een rondje met de klok mee handig zijn. In verband met de weersituatie zou een rondje tegen de klok in handig zijn. Indien de weersituatie verslechtert en zuidwest wordt, dan hebben we dat gedeelte in ieder geval al gehad. Nigel adviseert een rondje tegen de klok in. Oorspronkelijk hadden wij voor ons rondje een week uitgetrokken. Nigel en Andy stellen voorzichtig dat zij groepen meenemen voor een 3 tot 4 daagse tocht rond het eiland. Het record staat op 17 uur voor de 120 km. Wij plannen om er vier dagen over te doen. In de bar hebben Nico en ik uitgebreid gesproken met Bernd. Deze Spanjaard van Duitse komaf is een bijzonder enthousiaste beginnende zeekajak vaarder. Zijn honger naar informatie, kennis en kunde is maar moeilijk te stillen. In Spanje is maar weinig te doen op het gebied van zeekajak varen. Hij verteld van 'onverantwoorde' tochten met Spanjaarden. Een tochtje waarbij de groep tot vier uur uit elkaar voer en waarbij hij, zelfs als beginner, nog het meeste verstand van veiligheidsaspecten had.

Vrijdag 5 mei (Camaes Bay - Church Bay)
Weer: NE-3/4, occ. 4; Inshore: NE-3/4; rain showers; rain afternoon
Nadat de condities van woensdag niet geschikt waren voor de 5-star test (afgenomen wind), vandaag een 'herhaling'. De geplande tocht gaat van Moelfre naar Church Bay. Echter ook vandaag een niet voorspelde noordoost 5. We gaan niet eens kijken bij Moelfre. We inspecteren Bull Bay. Ook hier nog te veel wind en wit op het water buiten de baai. Dan maar Cameas Bay. We zijn om 11:40 nog te vroeg om een westelijke koers te gaan varen. Om de groep te testen worden we meegenomen naar Llanlleiana Head (12:00). Heerlijk hobbelig water brengt ons ter hoogte van Porth Wen met zijn oude steenfabriek. We gaan verder op zee varen om het eilandje Middle Mouse te bereiken. We varen door kleine races. Heerlijk varen. Vandaag vaart ook Anita mee. Achter Middle Mouse het keerwater gepakt. We pauzeren om 13:00 bij Cemlyn Bay. Rowland zondert zich af met Andy en Les. In ieder geval zie ik ze de zee van het vervolg van onze tocht inspecteren. Dit beeld van stroming, races en 'levend water' is indrukwekkend. Andy neemt mij op de korrel door te zeggen dat hij mijn camera niet meer wil zin. Ik provoceer vandaag regelmatig door midden in races snel een kiekje te maken. Ik moet namelijk toch weten tot hoever ik kan gaan met de Sirius. Daar was deze hele week nu net voor bedoeld. Interessante foto momenten ontstaan vaak op momenten dat fotograferen niet (meer) kan. Na de pauze om 14:00 naar West Mouse. Hier stroomt het nog harder en dit veroorzaakt een zeer sterk keerwater en stroomlijnen. We krijgen van Andy de opdracht om te traverseren met als richtpunt de torentjes aan de vaste wal. Tijdens de oversteek hoor ik plotsklaps een bruisend en sissend geluid om mij heen. Ik zit midden op een enorme 'paddestoel' met overal wit bruisend water. Fantastisch! Ik zit precies boven een opwelling boven een ondiepte. Om het baaitje vlak voor Carmel Head te bereiken moeten we hard peddelen. De kustlijn en de torentjes, schieten voorbij. Iedereen is er. Na een korte adempauze (Les moet zo nodig een foto maken, maar of dat op een examendag handig is?) denderen we langs Carmel Head naar het eindpunt in Church Bay. De kajaks moeten een flink eind getild worden naar het veel hoger gelegen parkeer terrein. Andy en Les zijn geslaagd. Nico en ik weten nu in ieder geval het verschil tussen ZVE en 5-star. Les verteld dat hij een container Legends vanuit Nederland heeft laten komen. De transportkosten per kajak vielen mee. Hij heeft voor zijn vakantie in Alaska zijn kajaks in een container laten transporteren. Kortom, bij volgende Alaska plannen moet ik maar eens contact zoeken. Johann is kajak instructeur bij een outdoor centrum in Göteborg. Hij is mede organisator van een jaarlijks symposium in september. Hierbij wordt ook steeds Nigel Foster uitgenodigd. Vrijdag en zaterdag is er coach-5 training en hierbij is Mike Devlin aanwezig. Volgens Les het BCU 'opperhoofd' voor opleidingen. Het komt er op neer dat je eerst het C1-formulier moet insturen alvorens je 'in het systeem' zit. Voor 5-star assessment heb je geen C1-formulier nodig, maar als je ook nog instructeur wilt worden, dan kom je er niet omheen. Daarnaast hebben enkele deelnemers uitgebreide logboeken bij zich die ze minutieus bijhouden. Vrijwel elke tocht wordt vermeld en daarbij ook hun inbreng op het gebied van instructie. Aangezien iedereen logboeken bijhoudt is het principe dat bij controle degene waarvan de naam genoemd wordt dit vervolgens vanuit zijn eigen logboek kan bevestigen. Mij wordt duidelijk dat Nederland nog net klein genoeg is om te weten wie ongeveer wat gedaan heeft als het gaat om de instructeur opleiding. Maar niettemin zal ik waarschijnlijk mijn eigen logboekje beginnen. De avond en volgende morgen vertrekken mondjesmaat alle deelnemers. Johann wil volgend jaar 5-star examen doen. Nico heeft er ook wel oren naar. In ieder geval was het leuk genoeg om voor herhaling vatbaar te zijn.

Zaterdag 6 mei (Porth Dafarch - Abermenai Point; 32 km)
Weer: ?
De voorbereidingen voor ons rondje in zijn volle gang. Het is pas om 12:38 hoogwater. Omdat ik veel ruimte heb in mijn kajak en ik in Nederland al proef ingepakt heb, ben ik snel klaar. Nico is zijn vuurwerk vergeten. Ik heb tijd genoeg om deze bij het centrum op te halen. Helaas heb ik al mijn vaarkleding aan, waardoor het een bloedheet traject wordt. Nico heeft het wat moeilijker met inpakken. Zijn kleinere Sirius zit bomvol. We vertrekken om 13:45, een uur later dan gepland. Ik voorkom oververhitting door even te scullen en te rollen. Mijn nieuwe jack met manchetten zorgen voor de noodzakelijke afkoeling zonder nat te worden. Om 15:05 heb ik een zwakke ontvangst van een weerbericht van de Liverpool CG. Mijn scheg zit muurvast, maar pas met flinke zijwind bij Ynys Feirig (15:15) begin ik me eraan te irriteren. Ondanks het verlate vertrek alsnog perfecte timing om precies met kentering (17:55) het prachtige Llanddwyn Island te ronden. Vanaf nu wordt het vloed en hebben we de stroom mee. Het is inmiddels windstil en heiig. We wanen ons op de wadden met zicht op duinen, bos, zandbanken en brekertjes; eerst nog aangezien voor een tidal race. Door het lage water is een wrak goed zichtbaar. Vlak voor Abermenai Point loop ik aan de grond. Gelukkig stijgt het water. Bij afgaand water zouden wij ons vastgevaren hebben. Net voorbij Abermenai Point stappen we om 19:05 uit bij een zeer steil grindstrand. Direct daarboven vinden we een prima grasveldje. Perfecte kampeerplek. Alleen het tillen van de kajaks is afzien en een derde tochtgenoot zou alleen hiervoor al niet misstaan. Het begint harder te stromen. We zouden de perfecte timing hebben gehad om door te varen. Een rondje van 17 uur wordt er iets verklaarbaarder door. De heuvels van Wales hullen zich in nevelen. We hebben een wazige zonsondergang.

Zondag 7 mei (Abermenai Point - Trwyn-du; 29 km)
Weer: NE-3/4; isolated showers
Gepland vertrek om 09:00. We zijn echter beiden al om 08:15 klaar dus waarom nu al niet vertrekken? Zeker als dit inhoudt dat we vermoedelijk met maximale stroming bij "the Swellies" zullen komen. Helaas wind tegen. Menai Strait tussen Victoria Bridge en Menai Bridge is om 09:50 een aangename verassing. Sterke stroming en keerwaters. We nemen ruim de tijd om te spelen. Op slechts een klein stuk varen we door staande golven. Bij Menai Bridge zijn flinke draaikolken langs de eddy-line. Vanaf hier hebben we windkracht 4+ tegen. Om 10:25 passeren we de pier bij Bangor. Het is een natte tocht door de korte golven die over mijn boeg lopen. We houden in Beaumaris (11:20) een lange pauze omdat het pas tegen 15:00 kentert. We lunchen in een cafetaria. Als we bij het strandje bij de pier terug zijn is net een andere kajak vaarder gearriveerd. Hij is 's-ochtends naar Puffin Island geweest. Als wij om 14:55 vertrekken waait het nog steeds hard. We zijn om 16:00 uur bij Puffin Island na een 'gedenkwaardige' oversteek. De rode boei blijkt wel erg groot te zijn als we er snel naar toe drijven. Tegen de stroom in traverseren we naar de overkant. We hebben tijd genoeg voor een rondje. Bij de noordwest punt worden we achterna gezeten door zeehonden. Het eiland herbergt een vogel kolonie. Het is niet de bedoeling om er te kamperen. Alleen op de zuidoost punt lijkt er een uitstap mogelijkheid te zijn. Wij steken weer over naar Anglesey. Het water is iets gezakt, maar het stroomt nog hard. Ik raak even de rotsen. De rode 'boei' zit permanent vast op een ondiepte en markeert samen met een 'vuurtoren' een vaargeul. Weer traverseren en in een keerwatertje bespreken we de kampeer opties. Bij de vuurtoren met het opschrift "No passage landward" gaan we binnendoor aan land. We zetten de tenten op achter een hoge grindwal; uit de wind. Na het opzetten van de tenten is het water zo gezakt dat de betekenis van de rode boei en de vuurtoren duidelijk wordt. Ze markeren een zeer smalle vaargeul tussen Puffin Island en Anglesey. De rest is drooggevallen. We lopen naar de vuurtoren.

Maandag 8 mei (Trwyn-du - the Skerries; 32 km)
Weer: NE-3/4
We hebben vandaag het tij tegen, tenzij wij pas om 14:30 vertrekken. We besluiten al vanaf 09:45 te gaan varen; dicht langs de kust en waar mogelijk gebruik makend van keerwaters. Precies op het moment dat wij van wal steken geeft de dichtstbijzijnde groene boei aan dat de stroom in ons nadeel is gekenterd. Ons plan lijkt te werken. Bij de oversteek van Red Wharf Bay helpt de wind ons een handje. Het waait weer eens noordoost 4+ en we kunnen diagonaal surfen. In no-time zitten we bij Benllech (11:50). Vanaf hier merken we pas wat van de tegenstroom. We pauzeren om 12:30 bij Moelfre. Hier wachten we de kentering af. Van de tochtplanning van Andy hadden we begrepen dat we vanuit Moelfre een uur voor kentering kunnen starten, zodat we het 'lastige' Point Lynas (7 knopen stroming) met kentering kunnen ronden. We doen wat kracht op. Uit de wind en in de zon. We vertrekken weer om 13:40. Ynys Moelfre en Ynys Dulas. Prachtige kleine eilandjes met het juiste zonlicht. Zeehondjes bij Ynys Dulas (14:15). Bij Point Lynas (14:45) zien we buitengaats een duidelijke tidal race. Vanaf nu hebben we stroom mee. Bij het ronden van de kaap zien we een visser kreeften netten lichten. Voor ons gevoel bewijst dit onze perfecte timing. Nico wil zijn jack aantrekken. Helaas biedt het haventje van Amlwch (15:30) geen goede uitstapmogelijkheden. Via een trap kan hij op de hoge kade zijn jack aantrekken. We passeren East Mouse. Ik wil graag een korte pauze bij Porth Wen (16:15) voor het fotograferen van de oude steenfabriek. Prachtig zonlicht, dus ik moet hiervan profiteren. Via een klauterpartij achter een paar schapen aan heb ik een mooi uitzicht. Op de terugweg verras ik een wandelaar. Met mijn kajak kleding moet ik voor hem wel van een andere planeet komen. Hij beklaagt zich erover dat het erg lastig is om hier te voet te komen. Het is een prachtige kampeerplek, maar wij gaan voor de hoofdprijs. We stellen een strijdplan op voor de Skerries. Nico activeert zijn GPS. We zetten om 16:40 koers naar de buitenste noordkardinalen. We kunnen vanaf daar min of meer op het eiland mikken. West Mouse moeten we vandaag links laten liggen omdat we daar vandaan de Skerries zeker niet zullen bereiken. De Furlong boei en de noordkardinalen zijn nauwelijks te zien door de schittering van de zon op het water. Gelukkig zijn ze net op tijd zichtbaar om ons op een goede koers te houden. Het stroomt ook vandaag nog hard. We schieten op afstand langs de eerste noordkardinaal. De tweede noordkardinaal wil ik van dichtbij bekijken. Ik haal 'm maar net. Driftig peddelend in het 'keerwater' van de boei kan ik hem nog net bereiken voordat ik 'stoom' af moet blazen. Vanaf nu kunnen we 'recht' op het eiland mikken. Ik mik iets te veel rechts. Nico heeft gelijk door een meer linkse koers te varen. Ik zie de herkenningspunten van Holyhead Harbor met een noodgang langs het eiland schieten. Nico haalt makkelijk het keerwater. Ik moet nog even hard peddelen; gelukkig geholpen door enkele surfjes. Weer een leuke les in navigatie. Ik was het eiland bijna rechts voorbij gespoeld, waarna ik waarschijnlijk alleen nog via een keerwater achter het eiland had kunnen terugvaren. Vanaf hier langs de race naar het bekende uitstapplekje..., dat helaas geen uitstapplekje meer is door het lage water. We klauteren om 18:30 uit de kajaks. We tillen de volle kajaks een etage hoger. We pakken de kajaks nu eerst uit. Nadat we onze spullen bij de vuurtoren gelegd hebben sjouwen we de kajaks tot onder een rotswand. We binden ze aan elkaar en zekeren het geheel met een sleeplijn aan de rotsen. Aan de waterplassen te zien zou het water erg hoog kunnen komen. We hebben een heldere avond met een mooie zonsondergang. Het enige minpuntje is het geluid uit de generator huisjes. We kijken neer op het beschutte baaitje met zeehondjes. Door een hoge mistbank wordt de zon samengeknepen tot een smalle strook licht. Bij een donkerblauwe heldere hemel begint de vuurtoren, zichtbaar bewogen, aan zijn duidelijke taak.

Dinsdag 9 mei (the Skerries - Porth Dafarch; 21 km)
Weer: ?
Uitgeslapen tot 08:00. Het weerbericht van 05:35 heeft het nog steeds over een hoog drukgebied boven Schotland met variabele wind, kracht 2/3. Ik heb eindelijk eens tijd voor mijn logboek. Op het eiland is het een drukte van jewelste met vogels. We blijven in de buurt van de vuurtoren om de vogelkolonies niet te verstoren. De vuurtoren is al jaren niet meer bewoond. Het hoofdgebouw ziet er onderhouden uit. We pakken de kajaks in op een stukje grind dat hopelijk bij vertrektijd precies onder zal lopen. Ik zie dat mijn kajak een kraak erbij heeft. Zon, zon, zon. Al vanaf de eerste dag. Om 15:00 kunnen we de kajaks bijna in het water duwen. Wat een verschil met gisteren! Het is zo heiig dat de misthoorn gaat loeien. Nico had al een bord ontdekt dat waarschuwde voor onaangekondigd loeien van de misthoorn. We hebben geluk gehad dat het niet eerder is gaan misten. Niet echt prettig geluid met je tent er vlak naast. We vertrekken om 15:20. We varen koers 180. We worden tien graden naar het westen weggezet, maar de zeven graden variatie moet hier nog vanaf. Eindelijk ontvang ik een weerbericht via de marifoon. Om 15:45 meldt Holyhead Coast Gard: "Var 2/3; sea breezes; thundery showers later". We passeren om 15:50 de Langdon Ridge kardinale boei, nog net zichtbaar op de mistgrens, ter linkerzijde. Uiteindelijk komen we om 16:20 ter hoogte van de lange havenpier van Holyhead uit. Bij Soldier Point doet Nico zijn jack aan (16:40). Daarna nog even spelen in North Stack (17:15). Er is vandaag een lastige dwarse 'stopper' die het mij onmogelijk maakt op die plek naar rechts te draaien. Verder buitenom South Stack (17:35). De veerboot is zo-even gepasseerd en er spat wat deining uiteen op de rotsen. Vanaf South Stack lijkt het alsof we stroom tegen (keerwater?) hebben tot aan Penrhyn Mawr (18:05). Vanaf hier turbo-en we naar Porth Dafarch (18:25) voor een rolletje of vier. Helaas, de pub op het centrum is dicht. We hebben nog een paar dagen over. Morgen richting St. David's; om nog even (af) te kikken in "the Bitches".

Bijlage 1 : Getijde gegevens - tabel

Bijlage 2 : Getij gegevens - grafiek

Bijlage 3 : Literatuurlijst

A Cruising Guide to Northwest England & Wales
Tenby to Portpatrick and the Isle of Man
Imray Laurie Norie & Wilson Ltd.

Admiralty Sailing Directions
NP-37: West Coast of England and Wales Pilot
Admiralty Charts and Publications

Cruising Anglesey (Kayak Guide!)
Nigel Hingston
North West Ventures Yacht Club
Gallows Point, Beaumaris, Anglesey

Wales North Coast
Chart 1977: Holyhead to Great Orms Head (1:75.000)
Admiralty Charts and Publications

Wales North Coast
Chart 1971: ? (1:75.000)
Admiralty Charts and Publications

Ordnance Survey
Landranger 114: Anglesey (1:50.000)

Bijlage 4 : Diversen

Sea Kayaking UK (formerly ASSC)
Newry Beach Road
Holyhead
Anglesey LL65 1YD
United Kingdom
Tel/Fax: 01407 765550

Coast Guard
Tel: 01407 762051
Tel: 01407 763911

Weather
Tel: 0161 477 1060

© A.M. Schoevers

Een korte versie van dit verslag is eerder verschenen in Peddelpraat 172