Shetland Visitors

Tegen het einde van ons rondje Mull van vorig jaar kwamen de Shetlands als volgende bestemming in beeld. Makkelijker gezegd dan gedaan. Uit een verslag uit "Op Pad" (1/93) konden wij opmaken dat dit duidelijk andere koek is dan onze eerdere ervaringen. We hadden al vrij vroeg topografische kaarten, zeekaarten, stroomatlas en een jacht pilot. De stroming loopt gecompliceerd om en tussen de eilandengroep. Een rondje met altijd de stroming mee was niet te plannen. In ieder geval moest het haast wel linksom, omdat om de zuidpunt de stroming abrupt en krachtig wisselt van westelijk naar oostelijk; geen "slack tide". Nico vond Hans Mulock Houwer bereid om ons te adviseren. Hans heeft de eilandengroep in 1987 en 1990 bezocht. De tweede keer zelfs solo vanaf het vaste land via de Orkney's en het eilandje Fair Isle naar de zuidpunt van de Shetlands en er vervolgens omheen. Hij heeft er adembenemend mooie, maar ook hachelijke momenten meegemaakt. Na een avondje dia's en veel informatie (tochtverslagen, coast-pilot, literatuur) wisten we in ieder geval zeker dat alle variabelen (windkracht, windrichting, oceaandeining, stroming, bodemgesteldheid en kustvorm) een grote invloed hebben op de tochtplanning en de te verwachten condities.

Maandag 6 juli 1998 (Arduaine - Aberdeen)
Een zeer gezellige en geslaagde Peddelpraat week zit er net op. Om 09:30 vertrekken we uit een zonnig Arduaine voor weer een zeekajak avontuur. Het begint al direct in Aberdeen (16:30) waar blijkt dat de veerboot defect is. Onze auto kan met een vrachtboot mee en wij kunnen, helaas pas de volgende dag, met een vliegtuig mee. Een auto op de Shetlands lijkt een overbodige luxe. Maar gezien onze beperkte tijd willen wij wat flexibiliteit hebben ten aanzien van de te varen route en het start- en eindpunt. We overnachten bij een nabijgelegen B&B. Het stallen van mijn auto vormt nog een probleem. Ik had de auto in een buitenwijk willen neerzetten, maar Nico en Pieter raden mij dit af.
Eten: luxe pizzeria; redelijk

Dinsdag 7 juli (Aberdeen - Lerwick)
De controleur van een parkeerterrein raadt ons de bewaakte parkeergarage bij het Trinity winkelcentrum aan. Daar blijkt na enig zoeken dat een 'particulier' een gedeelte van de parkeergarage in eigendom heeft en mogelijkheden heeft voor langparkeerders. Verdeeld over drie personen vallen de kosten wel mee. Om 10:30 weer bij de ferry terminal voor de bus naar het vliegveld. Om 12:45 vertrekken we met een propeller vliegtuig van British World. We komen pas omstreeks 13:45 aan op Sumburgh airport. Onderweg veel bewolking. Pas vlak voor de landing kunnen we een gedeelte van Sumburgh Head zien. Dit lastige zuidelijkste puntje van de Shetlands hopen we op één van de volgende dagen met de zeekajak te ronden. Met de bus in 45 minuten naar Lerwick, waar de auto met zeekajaks op ons staat te wachten. De camping naast Clickimin Leisure Center (sporthal, zwembad, snackbar, vergaderzaal, pub) is van alle gemakken voorzien. Het toiletgebouw is zelfs verwarmd. De olieopbrengsten worden ook voor het 'algemene nut' aangewend. Het inpakken verloopt voorspoedig, maar de halve dag vertraging lopen we niet in. Een van de bevestigingen van een waterfles laat los. Met een temperatuur van 8°C hoop ik maar dat de polyester reparatie lukt. Om 21:00 besluiten we maar bij de tent te gaan eten. Nederland-Brazilie staat inmiddels 1-1, maar als het op strafschoppen aankomt wil ik er niets meer van weten.
Eten: Grand'Italia - Pasta & Sugo - Fettuccine ai 4 Formaggi; 200g; 3434 KJ; 7 min.; redelijk

Woensdag 8 juli (Lerwick)
HW Lerwick: 11:00 / Brestgetal 73
Fair Isle: SW/W 4/5 occasionally 6; rat, visibility moderate to poor becoming good
Inshore: SW 4/5, 6 at headlands; rain, drizzle
We hebben nog de ochtend nodig voor de laatste inkopen en voorbereidingen. Ook bezoeken we nog de Coast-Guard (CG) (10:45) om hen van onze plannen op de hoogte te stellen. Zij zijn bijzonder vriendelijk, maar het duurt even voordat zij "Dutch kayakkers" opnemen in hun geautomatiseerde systeem. Om 09:05 en 17:05 worden nieuwe weerberichten via de marifoon uitgezonden, die vervolgens elke vier uur worden herhaald. Helaas telkens alleen voor de komende 24 uur. Meerdaagse weerberichten geven ze alleen 's-winters. Ze wensen ons succes met het weer, want het is een bijzonder slecht seizoen. Een Nederlands stel op de camping vertelt dat zij op de veerboot zaten toen die drie dagen eerder motorpech kreeg. Op één motor kwamen de boot pas tegen 15:00 aan in Lerwick; met vijf uur vertraging dus. Het weerbericht in combinatie met de late vertrektijd doen ons besluiten om vandaag nog maar niet te vertrekken. Het waait hard. De hele dag (mot-) regen. Enige overeenkomst met de start van onze tocht van vorig jaar ontgaat ons niet.
Eten: Pizzeria; redelijk

Donderdag 9 juli (Lerwick - Mousa; 18 km)
HW: 11:42 / 81
Fair Isle: W 5/6 decreasing 4
Inshore: W 4/5 showers mainly good
CG 08:00: SSW 5 W 4/5 visibility moderate occasionally showers otherwise fair
CG 20:00: W/SW 4/5 easing 3/4 good, moderate in showers
Het is droog. We kunnen de informatie van drie weerberichten combineren. Om 05:35 de BBC shipping forecast (Fair Isle) direct gevolgd door de inshore waters forecast (Lerwick). Voorts om 09:05 het CG weerbericht. Het weerbericht van de CG is het meest gedetailleerd en splitst de voorspelling per 12 uur vanaf 08:00 en vanaf 20:00. De perfecte instapplaats is de trailer helling tegenover Clickimin en naast de supermarkt in de baai Brei Wick (North Taing). Tien minuten karren en onze zeekajaks liggen te wachten op het startsein. De zon breekt door en om 11:15 vertrekken we voor een, hopelijk compleet, rondje Shetlands. De wind is W 5+. Dicht onder de kust af en toe sterke windvlagen, die zich gelukkig aankondigen door rimpels op het water. Peddel goed vasthouden. Wat ons direct opvalt zijn de vele zeevogels op en boven het water. Puffins die in paniek onderduiken en meeuwen in scheervlucht vlak boven het water en de zeekajaks. Om 12:15 bij Ness of Setter en om 12:40 bij the Skeo. Ondanks de zon is het koud. Om 13:30 pauzeren we bij Geo of Bodista. Een verkeerde plek, want de wind komt van de klif naar beneden geraasd. De katoenen pet wordt vervangen door een wollen muts, die de rest van de tocht niet meer afgaat. Daarna van Dedda Skerry recht overgestoken naar de baai East Ham op het eiland Mousa. Aankomst 15:30. Het is zonnig, dus ideaal weer om op 'foto-expeditie' uit te gaan. Op dit eiland staat de best bewaarde "Broch" van de Shetlands. Het doel van deze torens uit de ijzertijd is niet geheel duidelijk. Vermoed wordt dat ze dienden om in te wonen en tegelijkertijd als vesting. Aan bouwmateriaal geen gebrek. De door erosie afgebroken rechthoekige rotsblokken vormen letterlijk de bouwstenen. Het zeldzaamste bouwmateriaal was hout en dat werd voor het dak gebruikt. De Broch is ook van binnen te bezichtigen. Er liggen zelfs schijnwerpers klaar. Ondanks het gebruik van los gestapelde stenen is het een zeer degelijk bouwwerk. Een smalle wenteltrap in de metersdikke muur loopt tot de dakbalustrade. Aan de westkant van het eiland staat een vuurtorentje. Iets ten zuiden ligt een mooie baai (the Swarf) met een prachtig zandstrandje. Een droogvallende ondiepte vormt een drempel tot deze baai. In de baai zonnen acht vette zeehonden, die dus bij laag water met geen mogelijkheid kunnen uitwijken naar zee. De ingang van Bard Sound, direct onder de vuurtoren, heeft om 17:45 nog een laagje water en lijkt de beste kampeerplek op het eiland.
Eten: Knorr - RiziBizi - Espagnol; 154g; 2387 KJ; 7 min.; goed

Vrijdag 10 juli (Mousa - May Wick; 46 km)
HW: 12:23 / 86
Fair Isle: W 5 backing W/SW 4 visibility good; isolated showers
Inshore: W/SW 4 backing SW 3
CG 08:00: SW/SE 3/4 rain showers; visibility moderate to good
CG 20:00: W backing S 3/4 showers; visibility mainly good
Om 08:45 vertrokken, nadat ik zeer gestrest mijn Meridian bij het stijgende water heb ingepakt. Alles past nog net even te precies en ik ben eigenlijk gewend dat ik nog ruimte over heb. Dit alles wordt gadegeslagen door Pieter die het bijzonder komisch schijnt te vinden dat IK nu met inpak stress te maken heb. Aan de westkant van Mousa komen we de eerste grotten tegen. We beluisteren het CG weerbericht op het water. Om 09:50 bij No Ness. We besluiten om via open zee naar Grutness Voe te varen. Om 10:30 heb ik enige onenigheid met de anderen over de te varen koers. We varen naar mijn mening iets te ver op zee. De wind en de stroming kunnen ons naar buiten zetten. Met Sumburgh Head aan de horizon wil ik geen verassingen. De tien graden koerscorrectie blijkt achteraf niet nodig. Aan de kant van Looss Laward houden we om 12:15 een pauze; wederom op een verkeerde plek. De lichte deining in de baai zet mijn zwaarbeladen zeekajak steeds op ronde rotsen. De ronde bodem van mijn Meridian is erg flexibel, maar een opgelamineerd oogje (natuurlijk niet die ik net gerepareerd heb) voor mijn waterflessen niet. Om 12:45 steken we weer van wal voor een van de hoogtepunten van de tocht; het ronden van Sumburgh Head. We zijn er op het meest gunstige moment van de kentering. Er staat vlak langs de kaap nauwelijks stroming, maar iets verder op zee zien we toch al een duidelijke tidal race; Sumburgh Roost. Het eiland Fair Isle op 39 km in ZW-richting is vaag zichtbaar. We varen langs Little Tind en tussen Horse Island; de aanbevolen route voor kleine schepen. Net voorbij Horse Island ervaren we voor het eerst lange Atlantische deining van een meter hoog. Gezien de windkracht en windrichting zouden we nu al door kunnen varen langs Fitful Head. Het waait Z/ZW 2/3 met de stroom, net na de kentering, mee. Pieter maant tot voorzichtigheid. De go/no-go beslissing valt om 14:00 bij Lady's Holm. Hier vlakbij is de olietanker Braer op de klippen gelopen; op de zeekaart nog verboden gebied. Zodra we Siggar Ness ronden zien we hoge deining. Even later zitten we er middenin. De pilot heeft het alleen over een "roost" bij wind tegen stroming. De deining uit het westen, na enkele dagen W 5/7, wordt door de stroming, de wind en de steile kust omgevormd tot steil oplopende clapotis achtige golven van 3 tot 4 meter hoog. Ze breken meestal net niet, hoewel Pieter een brekende top 'overleeft'. Om 15:00 bij Swarta Skerry en het grootste leed is geleden. Om 15:45 bij St. Ninian's Isle, waar we willen kamperen. Maar helaas, geen makkelijk bereikbare grasveldjes en veel toeristen. Uiteindelijk vinden we om 18:30 de baai van May Wick geschikt. Wij zijn op zoek naar de bewoner van het boerderijtje, als deze net thuiskomt. We mogen op een grasveldje boven het strand kamperen en mogen gebruik maken van de waterslang in het schuurtje. Even later bezoekt hij onze tentjes en stelt zich voor als Jimmy White. Later op de avond komt hij nog langs met bier en we kletsen tot middernacht over de zee, het weer, zeekajaks, roeiwedstrijden, schapen en Shetland(s).
Eten: Honig - Dinner Today - Fusilli Bolognese; 210g; 2982 KJ; 10 min.; goed

Zaterdag 11 juli (May Wick - Gruting Voe; 31 km)
HW: 13:03 / 90
CG 08:00: Var/SE 3/4
CG 20:00: S/W 3/4 occasionally poor
We vertrekken, uitgeslapen, om 10:45. Het regent een beetje. Het is vrijwel windstil en we varen door olieachtige deining en ochtendnevel. Een bruinvis kruist onze vaarrichting. Om 12:25 ter hoogte van West Skerry. We pauzeren om 13:10 bij Sand Voe op het eilandje Oxna. Ideale kampeer plek. Ook hier weer een bruinvis. Vanaf Spoot-hellier prachtig gekleurde rotskust met diepe grotten. Helaas zijn onze hoofdlampen niet krachtig genoeg en onze ogen het donker niet gewend. Pieter's logboek meldt: "...prachtige rotswanden in bijzondere vormen, maar vooral prachtige kleuren. De rots is zelf bruinrood; tot ± 5 meter boven HW-lijn zwart; daarboven gele korstmossen en groen gras. Absolute aanrader!". We schieten niet erg op omdat we langs alle rotseilandjes varen. In Vaila Sound wederom een bruinvis. Om 17:30 zetten we onze tenten op in Gruting Voe. Het weerbericht spreekt nu van NO 1/2.
Eten: Grand'Italia - Pasta & Sugo - Gnocchetti Ai Funghi; 165g; 2830 KJ; 8 min.; redelijk

Zondag 12 juli (Gruting Voe - Papa Stour; 29 km)
HW: 13:46 / 90
CG 08:00: E 2/3, later N
Pieter ontwaart een Greenpeace schip in Gruting Voe. Dat moet gisternacht zijn aangekomen. We zijn om 10:30 te water, maar ik wil zo nodig even het schip van dichtbij bekijken. Na 7 minuten varen ben ik vlakbij. Maar ik keer weer om, zodat de anderen niet te lang op mij moeten wachten. We varen binnendoor langs Vaila. Schapen worden door hond en quad bijeengedreven. Door de verhalen van Hans weten we dat hier 'Slot Bommelstein' staat. We worden vanuit een deuropening toegezwaaid. Het kasteel komen we tegen aan de noordzijde van Vaila. Het ziet er allemaal goed onderhouden uit met de vlag in top. Weer terug op zee zien we het silhouet van het eiland Foula, zo'n 25 westelijk. Om 11:45 zijn we bij Rushna Stacks waar we stoer tussendoor varen in wit-blauw water van uiteengespatte deining. Met de ervaringen van de afgelopen dagen verwachten we rond Wats Ness mogelijk problemen. We pauzeren daarom eerst even op een grindstrandje. Rotsen net onder de waterlijn. Weer een verkeerd strandje. We worden gadegeslagen door twee wandelaars. Dit blijken leden van de Lerwick Boating Club te zijn. Iedere varende bezoeker van de Shetlands is automatisch lid. Dit geldt ook voor zeekajak vaarders. Ze vertellen dat zij enige jaren geleden daar ook al Nederlandse zeekajak vaarders ontmoet hebben (wie o wie?). Bij vertrek blijkt het grindstrandje funest voor onze scheggen. Nadat Pieter ons beiden geholpen heeft zit ook zijn scheg vast. 13:30, onze bezorgdheid was niet helemaal voor niks. Voorbij Wats Ness staat een eddy. Nico's GPS meet vaarsnelheden variërend van 8 km tot 3 km per uur. Bij Mu Ness flinke stroom tegen. Bij Bay of Deepdale zien we enorme brekers in alle kleuren groen/blauw met door aflandige wind spectaculair opwervelend schuim. Ter hoogte van Pobie Skeo komen we erg dicht in de buurt van de Sound of Papa. Op dit tijdstip is de stroming vermoedelijk maximaal 6 knopen; tegen deining uit het westen. In de verte bij Quilva Taing zien we golven langdurig breken. We besluiten om 14:45 tot een brede oversteek naar Papa Stour. De deining valt mee en wij kunnen geen overfalls ontwaren. Pas halverwege de oversteek merken we iets van de stroming. Bij Swarta Skerry ontmoeten we een groep zeekajak vaarders. Dit blijken deelnemers van het vorige week gehouden Shetland Sea Kayak Symposium. Zij zijn vandaag richting Ve Skerries gevaren, maar zijn vanwege de deining en mogelijke brekers teruggevaren via de zuidkant van Papa Stour. We pauzeren van 15:25 tot 16:25 op een grindstrandje van Hamna Voe. De kentering tussen Papa Stour en Ve Skerries is om 17:00. Indien mogelijk willen wij het eiland ronden. De andere zeekajak vaarders zijn tussen Swarta Skerry doorgevaren. Nu vinden wij dat net even te spannend omdat af en toe brekers over de hele doorgang denderen. De grotten, waaronder de mooiste van de Shetlands, Christie's Hole, zijn door de deining helaas 'off-limits'. Bij Lyra Skerry staan rotspilaren met doorgangen. Wij gaan behoedzaam onder de grootste doorgang. Deze heeft halverwege nog een smalle zij-ingang. In de uitgang staan korte golven. Vanaf nu wordt het weer even spannend. Onregelmatig golven, clapotis en bijna brekers. Ook hier weer rond de kentering een tidal race verderop bij de Ve Skerries. Vanaf Geo of Bordie weer 'gewoon' water. Rond 18:00 duiken we West Voe binnen met de beschutte inham Robie's Noust. Helaas zonder beekje en het is koud. Nico en ik gaan op pad voor drinkwater en een telefooncel. We vinden geen van beide, maar wel het postkantoor in Biggins. Hiervan vallen de openingstijden samen met het tweedaagse bezoek van de ferry. De 'wegen' zijn geasfalteerde karrensporen. We komen drie wegwijzers tegen; Gardie, Biggins en Post Office. Wij hebben de volgende dag een rustdag en verzuimen die avond om naar het weerbericht te luisteren...
Eten: Grand'Italia - Risotto - Ai Funghi; 165g; 2630 KJ; 15 min.; redelijk

Maandag 13 juli (Papa Stour)
HW: 14:30 / 88
Fair Isle: Gale warning NW/N 8
Inshore: Force 4 increasing 6/7 possibly 8
Het BBC weerbericht is schokkend. Gale warning NW/N 8. We kunnen de CG niet ontvangen en Nico roept op een heuveltop de CG op voor een weerbericht. Wij worden niet veel wijzer dan dat het nu al 5 is en zal oplopen tot 7. Als we hadden willen vertrekken, dan hadden we dat 's-ochtends vroeg moeten doen; naar de eerste de beste baai op Mainland. Nu zitten we vast. Nico heeft de pier van de ferry ontdekt, richting Gardie, en daar is een waterkraan. Het regent de hele dag. Elk weerbericht meldt "gale warnings" voor diverse zeegebieden. Het waait 6/7. Onze weerman heeft het over een trog achter een depressie die zich verplaatst naar Noorwegen en waarschijnlijk morgen alweer op zijn retour is. We vertoeven regelmatig onder een aparte buitentent.
Eten: Knorr - Spaghetteria - Primavera; 180g; 918 KJ; 5 min.; goed

Dinsdag 14 juli (Papa Stour)
HW: 15:17 / 84
Inshore: NW 5/7 possibly 8
Pieter stelt zijn weeranalyse bij en wij hopen vurig dat de depressie snel wegtrekt. Het weerbericht heeft het nog steeds over storm "soon". Om 12:00 hebben de storm waarschuwingen plaats gemaakt voor NW 5/7 backing. Het is droog en de openlucht wasdroger gaat 20 minuten op standje zeven. Het is met 12°C erg koud. De zee ziet er rommelig wit uit. De ingangen van sommige baaitjes die eerder nog bereikbaar leken zijn omgevormd tot een schuimende massa. Een blik op de uitgang van onze baai verontrust ons. Op een smalle doorgang na overal hoge golven en brekers. We zien eindelijk enige bewoners. Als het droog is wordt er blijkbaar gewerkt. Vader en zoontje drijven met een quad schapen bijeen. Later komen ze langs met een tractor. Een vreemde situatie. Ik zit op een heuveltop in de fluitende wind met een marifoon aan mijn oor te wachten op het weerbericht. Zij slepen een zware aangespoelde boomstam verder op het droge. De begroeting is kort. Voorts valt op dat er overal hoopjes gemaakt zijn van aangespoeld hout en drijvers. De storm is goed voor het jutten. We houden rekening met een vertrek de volgende dag om 12:00. Pieter's logboek meldt: "We besluiten: zit er een 7 in het weerbericht, dan varen we niet; een 6, dan denken we erover; een 5 moet kunnen.". Vlakbij onze tenten 'spelen' al twee dagen regelmatig drie zeehonden. Ze springen als dolfijnen uit het water, slaan met de 'armen' op het water en staan op hun kop met de 'benen' uit het water.
Eten: Honig - Dinner Today - Nasi Goring; 193g; 2847 KJ; 10 min.; goed

Woensdag 15 juli (Papa Stour - Brae; 24 km)
HW: 16:08 / 76
CG 08:00: W/WNW 5/6, decreasing 4/5
Spannende dag. Gaan we of gaan we niet. BBC meldt W/NW 3/4 af en toe 5 en bij de Shetlands af en toe 6. Dit willen we niet horen. De CG geeft W/WNW 5/6 afnemend tot 4/5. Het is zonnig. We inspecteren de zee en er is niet zoveel wit meer te zien. Er staat wel een flinke deining, waarvan we de hoogte niet goed kunnen schatten. Volgens de theorie moet na twee dagen windkracht 7 de deining 4 meter zijn. We vullen ons water aan bij de kade van de veerboot. De veerboot vertrekt op maandag, woensdag en vrijdag om 10:30. Een rol tapijt wordt op de kade gelegd. Een lege roestige diesel 'barrel' wordt ingeladen. Een ouder Engels stel gaat met fietsen aan boord. Zij waren hier om te wandelen en gebruiken de fietsen als transportmiddel voor de kampeeruitrusting. Nico vraagt de kapitein nog hoe hij het weer inschat. Echt zeker zijn we niet van onze zaak. Het is zonnig en om 13:30 varen we met W 5 'onze' baai uit. Eerst een stukje noord om uit de kust te geraken. Daarna pal oost. De deining is erg hoog. Ter hoogte van de Sound of Papa, waar we 2 uur na de kentering ruim omheen varen, is deze met een voorzichtige schatting van 5 meter hoger dan ieder van ons ooit heeft meegemaakt. Als dat maar goed gaat. Stroming dwars op deining? De spanning (angst?) wordt voelbaar. Het ongewisse of het nog hoger kan en zo niet wat er dan gebeurt voert de spanning op. Niet te vaak omkijken. We gaan met een 'slakkengangetje'. In deze gigantische "following sea" durven we niet te surfen. Onze bestemming is Swarbacks Minn. Dit is de verste, maar ook breedste en diepste baai. We proberen onszelf gerust te stellen met de wetenschap dat er geen ondieptes op onze route liggen. De ingang van de baai ligt pal op het westen en ik ben onzeker of deze ingang niet als een trechter fungeert met oplopende deining. Om 15:30 zitten we in de monding van Swarbacks Minn. De deining neemt onverwacht snel af; phew! Bij Burki Skerries (16:15-17:15) een perfect strandje, uit de wind en in de zon. We maken weer grapjes. De volgende keer doen we het surfend, want we zaten het hele traject flink op de rem. We vragen ons af in hoeverre het verantwoord is om met deze condities te varen. Nico vat het samen met het begrip 'marge'. Zolang er maar voldoende 'ruimte' is tussen wat we aankunnen en de werkelijke condities is er niets aan de hand. Vanaf Wetherstaness kijken we uit naar de camping, maar deze ligt niet aan het water. We leggen aan bij de kade van een fish farm bij Salt Ness. De dichtstbijzijnde woning blijkt een B&B te zijn ("Otervik"). Het aanbod om in de achtertuin te kamperen slaan we beleefd af. Wel maken we dankbaar gebruik van de badkamer. Douchen na een week is niet verkeerd. Onze tenten staan in het gras op het terrein van een bouwvallig en verlaten natuurstenen huisje.
Eten: Grand'Italia - Pasta & Sugo - Penette alla Toscana; 200g; 3374 KJ; 7 min.; goed

Donderdag 16 juli (Brae - Hamna Voe; 30 km)
HW: 17:04 / 68
CG 08:00: W 3/4
Om 07:45 op weg naar de supermarkt van het 2 km verder gelegen Brae. Hier is één van de smalste stukken van Mainland. Bij Mavis Grind is het smalste stuk. We zouden in Brae binnen een kilometer kunnen overdragen naar Sullom Voe aan de oostkant van het eiland. De supermarkt is na ons bezoek door de voorraad 200g repen chocolade heen. De sortering en kwaliteit van de ansichtkaarten is bedroevend. Uit het toeristenblaadje "Shetland Visitor" heb ik het telefoonnummer van "Sullom Voe forecast" opgeschreven. Deze instantie verzorgt, onverwacht, inderdaad een meerdaags weerbericht. We weten eerst niet wat het kost omdat Nico het nummer met zijn Scope kaart via Nederland belt... Later zou blijken dat het een nummer is met lokale gesprekskosten! De persoon aan de andere kant van de lijn geeft zelfs uit eigener beweging informatie over golfhoogtes. Het weerbericht is bijzonder gunstig voor een vervolg aan de westkust. Zwakke variabele wind met pas tegen zondag N/NW 5. We vertrekken om 11:45. Bij Roe Sound Bridge is een zeer smalle, met zand droogvallende doorgang. We kunnen nu langs Muckle Roe, zonder terug te varen naar Swarbacks Minn. Er wordt druk gewerkt aan een nieuwe brug. Ik hoop dat de doorgang behouden blijft. Ter hoogte van Lang Head zien we een rotsformatie die optisch heel dichtbij lijkt. Dit moeten echter the Drongs zijn. Van 14:15-14:50 pauze op het rotsstrandje van Queen Geos, net noordelijk van de vuurtoren bij Baa Taing. Om 15:30 dan eindelijk bij de indrukwekkende the Drongs. Zeer smalle rotspilaren die voor mijn gevoel bij de volgende storm om moeten vallen. Het is zonnig, dus er wordt driftig gefotografeerd. Dachten we net het hoogtepunt van de dag meegemaakt te hebben komen we bij Dore Holm. Twee rotsbogen aan elkaar waar we onderdoor kunnen varen. Prachtig. Ik wil bij South Stole (16:45) aanleggen voor het verwisselen van een filmrolletje. Met deze actie verstoor ik een hele kolonie zeehonden; sorry. Even later kijken 18 nieuwsgierige (boze?) kopjes naar onze verrichtingen. Vanaf the Bruddans bevinden we ons in clapotis rijk water met redelijke deining en steile rotskust. Het is weer zover, we varen rond de kentering langs een kaapje en het is weer 'mis'. We denderen langs de kust. Vanaf the Burr zoeken we naar een kampeerplek, maar door de brekers op de kust zijn we genoodzaakt door te varen naar Hamna Voe. Aan de NO-zijde is een stroompje, maar het water daar is erg vies. Ook het verslag van Hans meldt dit. Na bijna de hele baai rondgevaren te hebben vinden we om 19:00 in de ZW-hoek een mooi strandje, een grasveldje en een onbetrouwbaar beekje. Er staan wel huizen in de buurt. Wij zetten onze tenten op aan de zeekant van een afrastering met uitzicht op Muckle Ossa en Little Ossa.
Eten: Knorr - RiziBizi - Curry Hawaïenne; 166g; 2523 KJ; 7 min.; goed

Vrijdag 17 juli (Hamna Voe - Point of Fethaland; 30 km)
HW: 05:14, 18:08 / 62
CG 08:00: E/SE 4/5 increasing 6
Ik heb me verslapen en heb het weerbericht niet gehoord. Nico is op zoek naar drinkwater. Aan de openstaande deur van het dichtstbijzijnde huisje blijkt dat hij succes heeft. De bewoner huurt het huisje en is zeer te spreken over de voorzieningen voor ouderen op de Shetlands. Ook hiervoor worden de olie-inkomsten nuttig aangewend. We vertrekken om 09:10. Ik moet zo nodig Muckle Ossa en Little Ossa bezoeken. Met de golven schuin achter surfen we erheen. We arriveren om 09:50. De twee kleine, hoge en steile eilandjes worden gescheiden door een smalle doorgang. Het grootste eilandje, Muckle Ossa, heeft bovendien een hoge rotsboog, waar we onderdoor varen. Vervolgens moeten we 2,5 km richting kust. Het plezier van het surfen en de eilandjes wordt overschaduwd door windkracht 5 tegen. Na even luwte bij Ockran Head (10:35) wordt het nog erger met de oversteek van Ronas Voe naar Ketligill Head. Windkracht 6 tegen en het regent. De oranje rode rotsen van Ketligill Head contrasteren nog net met de grijze, mistige en regenachtige lucht. We willen pauzeren. In eerste instantie koersen we naar de dichtstbijzijnde plek. Hier waait het echter bijzonder hard. Vervolgens is het weer zo'n strandje dat funest is voor de scheg. Daarom wil ik direct na het uitstappen mijn zeekajak draaien. Echter een onverwacht brekertje rolt mijn zeekajak om. En ik ga er even bij zitten... Mijn hele kuip ligt vol met rood grind. Ik kan in mijn zeekajak zo een hydrocultuur beginnen. We hebben wel een plekje uit de wind in een uitsparing onder een hoge verticale rotswand. Bij hoogwater komt het water tot aan de rotswand. Om 12:45 zitten we weer in de zeekajak. Het mes op mijn zwemvest heeft eindelijk een functie. Nico's scheg moet even op gang gebracht worden. Onderweg merk ik opeens dat ik wat mis. Twee waterflessen, die los voor mijn voetensteuntje lagen, zijn verdwenen! Vanaf nu varen we in de beschutting van de hoge kust en komen we enige 'perfecte' pauzestrandjes tegen. Alle strandjes zijn 'dodelijk' bij ZW-NW wind, omdat de strandjes eindigen tegen verticale rotswanden. Voor we er erg in hebben zijn we al bij Burrier Wick (14:00). Hier kunnen we tussendoor varen. Wij kiezen echter ervoor om rond Uyea te varen om 'de plek van Hans' te bekijken. Tot Uyea Baas, een rots waar golven op breken, ligt een omvangrijke ondiepte. Het is er nu al erg onrustig. Nico ziet dezelfde zeehond waar Hans het over had... Pieter en ik denken aan onderkoeling... Nu is het weer hard werken tegen 5+. Alleen Pieter's Nordkapp heeft er echt plezier in. Om 15:10 drijfpauze bij Garmus Taing. Bij het smalste deel van Fethaland inspecteren we of we aan de andere kant wel zonder branding kunnen aanlanden. Dit is het geval. Even wordt er voorgesteld om hier al aan land te gaan en de zeekajaks 50 meter over te dragen. Maar dit is een rondje Shetlands, dus daar hoort Point of Fethaland ook bij. De rotseilandjes (Ramna Stacks) boven Point of Fethaland laten we maar links liggen, want het weer en de stroming zijn daar niet gunstig voor. We zetten onze tentjes uit de wind en tussen de ruïnes op. Deze historische nederzettingen worden aan het lot van de natuur overgelaten. Ik loop nog tot de vuurtoren voor een prachtig uitzicht op de nederzetting en de eilandjes voor de kust. Helaas geen weer voor prachtige kiekjes. De temperatuur is 14°C.
Eten: Grand'Italia - Pasta & Sugo - Fettuccine al Pesto; 200g; 3412 KJ; 7 min.; goed

Zaterdag 18 juli (Point of Fethaland - Bay of Brough; 26 km)
HW: 06:25, 19:23 / 59
CG 08:00: NE 5/6 easing N 4
Gepland vertrek om 09:00, maar ik moet nog water halen en ben pas om 09:30 echt gereed. Een vette zeehond laat zich niet afschrikken van zijn favoriete plekje. Het water zakt dus hij wil er vroeg bij zijn. Twee zeehonden zwemmen er omheen en slaan met de 'armen' op het water. Alsof ze willen zeggen: "Hé ik wil er ook bij liggen!". Ik mis de fluisterende uitleg van David Attenborough. Dit wordt in ieder geval het mooiste kiekje van een zeehond. Om 09:40 te water voor de oversteek van Yell Sound. Verder naar het zuiden meldt de zeekaart flinke overfalls en eddies. We hebben stroom mee, maar de wind is sterker. Het is nu doodtij. Er staan hier geen overfalls, maar wel af en toe schuimkoppen. We bereiken Yell, het tweede grote eiland op onze tocht, om 11:00 ter hoogte van Fogla-lee. Het begint toch een partij hard te waaien; we komen nauwelijks vooruit. Dichtbij de kust staan weinig golven, maar giert de wind langs de verticale rotswanden. Verder op zee waait het ietsje minder, maar worden we geremd door de golven. Ik houdt nu rekening met een hele lange en zware dag. Temeer daar de uitstapmogelijkheden lange tijd minimaal of niet aanwezig zijn. Pieter lukt het om even uit te stappen voor een sanitaire stop. Maar de deining is te tricky voor een algemene pauze. Om 11:45 bij Nev of Stuis. Nog steeds geen uitstapmogelijkheden, maar wel een fractie minder wind. Om 12:25 bij Head of Bratta. Pieter zoekt dicht onder de kust nog steeds naar uitstapmogelijkheden. Nico en ik varen iets verder op zee. Bij Geo of Markamouth even een drijfpauze uit de wind. Met frisse moed naar Bagi Stack waar we om 14:00 aankomen. Bij het ronden van de NW-punt van Yell varen we door onrustig water. Weer een kaapje; we verwachten inmiddels niet anders. Om 14:45 dan eindelijk pauze op het kiezelstrandje van Wick of Whallerie. Vanaf Gloup Ness (15:10) neemt de wind plotseling af tot 2/3. Relaxed varen we de laatste 5 km naar Bay of Brough. De ingang is vol met ondiepten waardoor eventuele golven wel vóór, maar niet in de baai breken. Een zeilboot zal zich hier niet laten zien. Langs de ondiepte loopt een duidelijk waarneembare stroomlijn. Aankomst 16:15. De temperatuur voelt met 18°C tropisch aan. We zetten onze tenten op achter een hekwerk, aan de oever van Loch of Papil. Jammer genoeg is er niemand om te vragen of dit wel mag. Als we ons volledig geïnstalleerd hebben blijkt dat de eigenaar haar paarden wil laten lopen. Wij krijgen respijt tot de volgende ochtend 10:00 uur en beloven geen rotzooi achter te laten. Via haar komen we wel te weten dat er in het 3 km verder gelegen Cullivoe telefoon en drinkwater zijn. Nico en ik wandelen ernaar toe. Als we na het late eten eindelijk bij elkaar willen gaan zitten, begint het te regenen. Bluemull Sound, dat we morgen willen oversteken, is volgens de zeekaart vergeven van de overfalls en eddies. De sound ligt er de hele tijd stil bij. Pieter's logboek meldt: "05:30 op, weerbericht, ontbijt; 06:30-07:30 tochtvoorbereiding; 07:30-09:00 inpakken; 09:45 vertrek; 16:15 aankomst; 18:00 klaar; tochtvoorbereiding volgende dag i.p.v. 's-ochtends; 20:00 koken; schrok, schrok; afwassen; koffie zetten.".
Eten: Knorr - Spaghetteria - Formaggio; 184g; 957 KJ; 7 min.; goed

Zondag 19 juli (Bay of Brough - Balta; 37 km)
HW: 07:50, 20:36 / 61
Inshore: N 3/4 - E 5/6
CG 08:00: N/NW 3 E/NE 2/3
CG 20:00: NE 2/3 increasing E 5 locally 6
We vertrekken om 09:45. Eerst lijken het nog slechts afbrekende toppen. In de hele N/NW strook boven Bluemull Sound staan echter overfalls tot 2 meter. Op een plek waar volgens onze informatie (zeekaart en pilot) nog niets te verwachten is! Het is een half uur na kentering, iets na doodtij en slechts windkracht 3!. We steken dwars over met de punt van de zeekajak net naar de golven gericht zodat we eventuele brekers beter kunnen timen. Als we over de helft van de oversteek zijn komen we buiten de duidelijke lijn van overfalls, zover het oog reikt. We varen nu langs Unst, het derde grote eiland van de Shetlands. Om 11:30 bij Wood Wick. De aangespoelde boomstammen en de hoog en droog liggende twee meter hoge stalen boei geven aan dat dit strandje op het westen het regelmatig hard te verduren krijgt. We zitten in de zon en uit de wind achter een vervallen stenen hutje. Bij een fors beekje kunnen we onze watervoorraad aanvullen. We zijn extra blij met deze pauze, omdat dit de enige pauzeplek lijkt. Om 12:05 vertrekken we voor 'the big one'. Om 12:25 bij Geo of Brough; weer hobbelend langs een kaapje. In de verte zien we de vuurtoren van Muckle Flugga en enige witte rotseilanden. Onderweg komen we langs indrukwekkende kolonies Jan van Genten. De 'witte rotsen' worden gevormd door duizenden vogels. We varen zo'n 200 meter uit de kust. Vele honderden Jan van Genten cirkelen boven onze hoofden. In de lucht belaagd door grote jagers. De vraag is niet 'of' we geraakt worden door uitwerpselen, maar 'hoe vaak'. Letterlijk 'shit'. De gestreste Jan van Genten braken voedsel, die de jagers zich op het water of zelfs in de lucht toe eigenen. Om 14:00 bij Herma Ness. Anderhalf uur voor de kentering, N/NW 2, zonnig. De omstandigheden zijn perfect voor het ronden van Muckle Flugga en Out Stack, het noordelijkste eilandje van Groot-Brittannië. We zijn in opperbeste stemming, die voor mij slechts een beetje gedrukt wordt door het feit dat wanneer we bij de vuurtoren zijn de zon achter de wolken verdwijnt. Ook op de rotseilandjes rond Muckle Flugga zitten veel Jan van Genten. Je kunt bij de vuurtoren aanlanden, maar door de flinke deining laten wij dat maar zitten. We varen om Out Stack. Een kale rots het hoogtepunt van de tocht? Als we al iets van stroming merken dan is het in de vorm van onregelmatige deining. We willen wel weer pauze en kiezen voor een grindstrandje in de ZO-hoek van Brei Wick (15:00), onder de kliffen van Saxa Vord. Direct na het uitstappen constateer ik dat dit weer het verkeerde strandje is. Er zijn onregelmatige sets van dumpgolven. Ik wil eigenlijk direct weer vertrekken. Maar we besluiten om toch maar eerst een korte sanitaire coffee break te houden. Het is opkomend water en de dumpers worden frequenter en krachtiger. Bij vertrek slepen we de zeekajaks 20 meter naar links, omdat daar voorspelbare branding staat. Nico gaat eerst en komt er goed doorheen. Ik heb minder geluk. Na een aantal krachtige brekers wordt ik door Pieter gelanceerd. Helaas komt daar net nog een brekertje op kinhoogte aan. Verkeerde timing dus. Ik peddel voluit, maar de klap komt hard aan. Waarschijnlijk ben ik vergeten voorover te buigen. Ik kom los van mijn zitje en lig even plat op het achterdek. Spatzeil los, kuip vol met water en wier; overal wier. Ik heb wat leerzame ervaringen met het (bijna) verliezen van uitrusting bij vertrek door de branding. Nu echter komt mijn uitrusting ongeschonden en compleet door de branding, maar ikzelf bijna niet... Pieter moet het alleen doen. Na een afgebroken start komt hij, net op tijd, vrij van een breker. Na Nico van zijn vaste scheg verlost te hebben begin ik met pompen. Met mijn voetpompbuisje kan ik het komende half uur wel vooruit. Mijn zelfvertrouwen is enigszins geschonden; timing, timing, timing... Om 16:40, bij Holm of Skaw, is het laatste restje water uit de mijn zeekajak. We varen door een ondiep stroomgeultje. We zijn nu op de NO-punt van Unst. De zeekaart staat vol met overfalls die bekend staan onder naam Skaw Roost. Volgens de pilot vormt de "roost" zich uitsluitend bij een "north going tide". We zijn er precies na de kentering en hebben stroom en wind in zuidelijke richting mee. De zee ziet er rustig uit. De voorspelling voor morgen is E/SE 5/6. We besluiten om door te varen naar de beschutting van Balta Sound. Om 18:00 komen we aan op een zandstrandje aan de westzijde van het eilandje Balta. Dit was een zeer geslaagde dag met een 100 % score. Ik hoor de naam "Out Skerries" vallen. Gezien de krapte van de planning kunnen we ons eigenlijk pas na de Out Skerries een rustdag permitteren. Echter mentaal zijn we er nu aan toe.
Eten: Honig - Dinner Today - Kip Curry; 175g; 2564 KJ; 10 min.; redelijk

Maandag 20 juli (Balta - Fetlar; 18 km)
HW: 09:05 / 66
CG 08:00: E/ESE/SE 4/5; visibility moderate to good to poor; rain; drizzle; misty fog
CG 20:00: SE 4/5 S/SE 3/4
Om 09:45 vertrekken we uit Balta Sound. Onderweg is the Vere in eerste instantie slechts te herkennen doordat er golven op breken. Om 11:00 bij Mu Ness. Het wordt inderdaad 4/5, rain, drizzle en misty fog. Het slechtste weer dat je je kunt voorstellen. Nico en Pieter lijken rechtstreeks naar Strandburgh Ness, (NE Fetlar) te willen varen. Het is echter veiliger om via Haaf Gruney en the Clett te varen. We krijgen vanaf nu de stroom mee tot Strandburgh Ness. Zover komen we echter niet. Net voorbij Haaf Gruney besluiten we om het voor gezien te houden. Hadden we de afgelopen week de heersende W-NW wind tegen. Nu, nadat we net in zuidelijke richting varen hebben we wéér harde wind tegen. Regen en golven maken het een natte overtocht. Mijn spatzeil lekt zodanig, dat ik permanent aan het pompen ben. Bij the Clett wordt elke wil om er nog wat van te maken afgestraft. In Wick of Gruting waait het zeer hard. We komen nauwelijks vooruit en we weten niet eens of er mogelijkheden tot aanlanden zijn. Bij Honga Ness kunnen we aan land. Regen en harde wind. Het meest ongunstige moment om de tent op te zetten. Ideaal weer om vooral in de zeekajak te blijven zitten. Om 16:30 met Nico naar Houbie gelopen. Er is een supermarkt; openingstijden dinsdag t/m vrijdag van 11:00-13:00. Misty fog en vochtige wind maken de wandeling een 'hel' voor brildragers zoals ik. Het weerbericht heeft het over poor visibility, thundery showers, rain, drizzle, misty fog; slechter kunnen we het niet treffen.
Eten: Grand'Italia - Pennette - Alla Mediterranea; 165g; 2807 KJ; 12 min.; matig

Dinsdag 21 juli (Fetlar)
HW: 10:07 / 74
Rustdag. Om 10:00 naar Houbie gelopen, waar we een uur later aankomen. In Wick of Aith liggen houten sloepen aangelijnd. De baai ligt op het zuiden, maar biedt blijkbaar toch voldoende beschutting tegen branding. In het winkeltje worden melk, yoghurt, chips, koekjes, sardientjes en een ijsje gekocht. Dat ze op het afgelegen Fetlar niet helemaal wereldvreemd zijn blijkt uit de caissière met paars/groen haar en diverse piercings. Van het telefonische meerdaagse weerbericht worden we dit keer niet veel wijzer, dan dat de wind weer naar ZW gaat. Op onze terugweg blijkt het Fetlar Museum open. Behalve wij, zijn hier nog drie andere toeristen verdwaald. In het kleine museum is een indrukwekkende hoeveelheid spulletjes verzameld die te maken hebben met Fetlar en haar bewoners. Om 13:00 terug bij de tent. De lunch bestaat uit hartkeks met sardientjes. Weer eens wat anders dan jam. We zetten de buitentent op, zodat we gezamenlijk kunnen eten en koffie drinken. Het CG weerbericht van 17:05 heeft het over Z 3/4 naar ZW 5 met minder nat weer. De bestemming "Out Skerries" valt weer. Voor deze eilandjes moeten we een oversteek van 16 km maken. Dit lijkt weinig, maar gezien onze ervaringen zijn we wat behoedzaam geworden. Afhankelijk van de weersituatie zou het bezoeken van deze eilandengroep nog steeds mogelijk zijn. Het drinkwater is wat problematisch. Er is een beekje vlakbij, maar deze loopt door een moeras zonder duidelijk stroompje. Na tien minuten wandelen in oostelijke richting langs de kust vind ik een mooi stromend beekje.
Eten: Grand'Italia - Fusilli - Alla Toscana; 165g; 3069 KJ; 10 min.; redelijk

Woensdag 22 juli (Fetlar - Hill of State; 32 km)
HW: 10:59 / 82
Inshore: S/SW 4 increasing 5/6 possibly 7
CG 08:00: S/SW 3/4 increasing 5/6
Het weerbericht van de BBC is helaas ongunstig voor de Out Skerries. We laten het afhangen van het CG weerbericht. Als om 09:05 S/SW 3/4 increasing 5/6 volgt, besluiten we uiteindelijk maar net om niet naar de Out Skerries te gaan. Er is bovendien een depressie vanuit Noord-Schotland op komst. We kiezen voor de veilige route tussen Fetlar en Yell. We vertrekken pas om 10:15. Bij the Clett dan heel even zonnig voor een foto richting NO punt, welke we dus niet zullen ronden. Om 11:45 bij Hamars Ness. Om 13:00 bij Gamla waar we op een grindstrandje tot 14:10 pauzeren. Nu wakkert de wind aan en beulen we tegen 4/5 tot North Taing (15:50). In Yell Sound zelf wemelt het van de overfalls en keerwaters. Vooral de "7-knot west-going eddy" klinkt interessant. Maar wij blijven daar ver vandaan. Helaas hebben we windkracht 5/6; tegen natuurlijk. Ik probeer van alles om het mijzelf zo gemakkelijk mogelijk te maken. Golfjes pakken met onregelmatige en hoge peddel frequentie. Helaas klapt dan de boeg van mijn zeekajak dan regelmatig op het water, wat snelheid kost. Beter nog een zeer lange trage peddelslag, getimed net achter de golftop, zodat de boeg niet klapt. Het lijkt te werken. Oorspronkelijk hadden we het baaitje Feor Wick uitgezocht. Maar ter hoogte van Hill of State vinden we een mooi strandje met ronde kiezels. Een half uur na aankomst valt de wind weg. 's-Ochtends vroeg en 's-avonds waait het vaak minder hard. Mede door het schema van de weerberichten zijn onze vaartijden echter meestal tussen 09:30 en 17:00. 's-Avonds dineren we met rode wijn van Pieter. Het einde is 'in zicht' als we morgen richting Dock of Lingeness varen.
Eten: Grand'Italia - Risotto - Alle Verdure; 165g; 2619 KJ; 15 min.; goed

Donderdag 23 juli (Hill of State - Lerwick; 38 km)
HW: 11:47 / 88
CG 08:00: S/SE 3/4 veering W/NW 4 good to moderate to poor
In een holletje net boven het grindstrand kom ik een jong zeehondje of otter tegen. Het beestje slaapt of is ziek, want het beweegt nauwelijks. Hij merkt mij op, maar maakt geen aanstalten te vluchten. Om 08:45 is iedereen al gepakt en klaar voor het slepen van de zeekajaks. Het is slecht weer. We vertrekken om 09:05 en zijn om 10:30 al bij Lunning Head. We hebben voor het eerst maximale stroom mee. Het zicht is erg slecht; ongeveer 1 km. In Lunning Sound stroomt het nu 4-6 knopen. Het water is spiegelglad en de stroming is niet goed te herkennen. Op een stukje waar ik wel stroming kan herkennen blijk ik in een eddy te zitten en kan ik Nico en Pieter niet meer bijhouden. Om 10:55 bij Dragon Ness. We pauzeren bij Valla Ness "in the pooring rain". Mijn plan om vandaag door te varen naar Bressay wordt niet echt enthousiast begroet. Misschien is het morgen zonnig en kunnen we nog een toeristisch rondje Noss varen. Ik ga even de kaart halen. Bij terugkomst vraagt Nico de coördinaten van Lerwick. Ik vermoed dat mijn plan hiermee afgewezen is. De kopie van de zeekaart geeft nog net de coördinaten van Lerwick prijs voordat de regen er papier maché van maakt. Niemand had verwacht vandaag al tot Lerwick te varen. De topografische kaart van het laatste stuk zit diep opgeborgen. Het zicht is minder dan een kilometer. De kust is soms herkenbaar als een iets donkerder plek in de mist. Pas op het water wordt door Pieter een koers bepaald. Nico's GPS geeft aan of we dichter bij Lerwick geraken. We horen af en toe een bootje, dat we echter niet te zien krijgen. Om 11:30 bij Stava Ness. Om 13:40 ter hoogte van Moul of Eswick. Vanaf hier koers 205. In de mist op weg naar Brethren. Hier ligt een westkardinale boei, die zich goed leent voor de 'afsluitende dia'. Iets anders valt er niet te fotograferen. Om 15:10 bij de vuurtoren van East Rova Head. Daar gaat Pieter's reputatie voor mooie strandjes. We houden een laatste (sanitaire) stop onder de rook en afvalbergen van de vuilverbranding van Lerwick. Na twee weken 'eenzaamheid' is Lerwick vanaf het water gezien een afknapper. Druk, druk, druk. We varen langs de haven van de Lerwick Boating Club. Om 16:30 zijn we weer bij de botenhelling nabij Clickimin. Nog even gerold. De tocht zit erop.
Eten: pizzeria; redelijk

Vrijdag 24 juli (Lerwick)
Een extra vrije dag. Het weer is iets verbeterd; af en toe zon. Met de wind erbij ideaal om alles te laten drogen. Ik heb last van schoonmaak- en opruimwoede en maak al mijn spulletjes in orde voor een volgende tocht, die dan wel weer in Nederland is. Bij het evalueren van de tocht zijn we het erover eens dat de planning eigenlijk te krap was. Wij hadden rustdagen en stormdagen samengevoegd. Dus een stormdag was gelijk rustdag. Onderweg durfden we ons geen echte rustdag, met mooi weer, te permitteren omdat dan de planning in gevaar zou kunnen komen. Mooie dagen waren vaardagen. Dat we de Out Skerries en Noss niet aangedaan hebben is maar een beetje jammer. Gezien het slechte zicht zouden we er toch niets van gezien hebben. Overigens de hele oostkust van Yell en Mainland boven Lerwick zal best net zo mooi als de westkust zijn geweest, maar wij hebben er nauwelijks iets van gezien. De ervaringen aan de ruige westkust en de ronding van de noord- en zuidpunt zullen we niet snel vergeten. Na ons bezoek aan de boating club raken we in de haven in gesprek met de Noorse opvarenden van een klein zeiljacht "Muckle Flugga". Ze maken elk jaar de oversteek van Bergen naar de Shetlands. Het voet aan wal zetten bij de vuurtoren van Muckle Flugga is een van de grote uitdagingen voor iedere zeezeiler.
Eten: Indiaas restaurant; zeer goed

Zaterdag 25 juli (Lerwick - Aberdeen)
Alle kleding is schoon en droog, met uitzondering van mijn pet. Katoen droogt niet in Shetland! Het lokale radiostation heeft een apart nieuwsitem: politieberichten. Er is kleding van een waslijn gestolen en vernield teruggevonden. De politie adviseert geen was 's-nachts te laten hangen. Ook is er een "single-car accident", waarbij een verkeersbord is vernield. Getuigen gelieven zich te melden. Het is duidelijk; we zijn in de 'metropool' Lerwick. Wat opvalt zijn de vele nieuwbouw woningen. De boot vertrekt om 18:00. Het is een enorme veerboot met maar weinig passagiers. Het schip vaart een toeristische route tussen Mousa en Mainland en langs Sumburgh Head. Zeer onverwacht varen we vlak langs Fair Isle, bij zonsondergang; een mooie afsluiting.

Bijlage 1 : Getijdetabel 6-7 t/m 26-7 1998

Bijlage 2 : Schematische weergave waterstanden en verval

Bijlage 3 : Schematische weergave Brest coëfficienten

Bijlage 4 : Literatuurlijst

North Coast of Scotland Pilot (NP 52)
Admiralty Charts and Publications

Shetlands Sailing Directions
Clyde Cruising Club

Tidal Stream Atlas (NP 209) - Orkney and Shetland Islands
Admiralty Charts and Publications

Zeekaarten (1:75000):
Admiralty Charts and Publications
- 3281 - Shetland Islands North-West Sheet
- 3282 - Shetland Islands North-East Sheet
- 3283 - Shetland Islands South Sheet

Topografische kaarten (1:50000 Landranger Series)
Ornance Survey
- Sheet 1 - Shetland - Yell & Unst
- Sheet 2 - Shetland - Whalsay
- Sheet 3 - Shetland - North Mainland
- Sheet 4 - Shetland - South Mainland

The MacMillan Nautical Almanac
Area 7, NE Scotland voor getijdegegevens Lerwick
Brestgetallen

A Guide to Prehistoric Shetland
Noel Fojut

Shetland Visitor 1998
The Shetland Times Ltd.
www.shetland-times.co.uk

Zeekajakverslag: Met de kano rond Orkney en Shetland (1990)
Hans Mulock Houwer

Zeekajakverslag: Kayak-expeditie Shetland-eilanden (1990)
Tjaart Hoeksema, Christiaan Jentink, Ewout van Rossum

Zeekajakverslag: Honderden eilanden, bulderende wind en schuimende golven (1992)
Walter van Tienen, Marjan de Boer, Gerard ?
ANWB - Op Pad , januari 1993, inclusief ANWB-informatieblad.

Zeekajakverslag: The Shetlands by Sunlight
Nigel Foster
Sea Kayaker, December 1996

Zeilverslag: Olie bij de vis
Eerde Beulakker
ANWB - Waterkampioen, april en mei 1994

© A.M. Schoevers

Een korte versie van dit verslag is eerder verschenen in Peddelpraat 159